Dlaczego emocje są tak ważne w naszym życiu?

Emocje pełnią centralną rolę w życiu każdego człowieka. Czasami mamy wszystko – sukces, uznanie, status społeczny – a jednak czujemy, że czegoś brakuje. Emocje nadają kolor naszemu istnieniu i kształtują nasze poczucie szczęścia lub niezadowolenia. Nierzadko możemy czuć smutek, gniew, frustrację, a nawet rozczarowanie sobą, mimo osiągnięcia wielu sukcesów. W takich chwilach emocje przypominają nam, co jest dla nas naprawdę ważne i motywują do głębszego poznania siebie.

Czy wszystkie emocje są nam potrzebne?

Aby żyć w zgodzie z samym sobą, musimy nauczyć się rozpoznawać i akceptować nasze emocje. Ważne jest także posiadanie podstawowej wiedzy o emocjach – umiejętność ich nazywania i rozróżniania. Często popełniamy błąd, przypisując emocjom wartości moralne, dzieląc je na „dobre” i „złe”. W rzeczywistości każda emocja ma swoją funkcję i jest nam potrzebna. Nawet trudne emocje, jak zazdrość, wstyd czy złość, mają swoje miejsce i pomagają nam zrozumieć nasze potrzeby oraz granice.

Czy złość jest naprawdę zła?

Niektórzy z nas byli wychowywani w domach, gdzie pewne emocje były tłumione lub zakazywane. Może zakazano nam złościć się, przez co nigdy nie nauczyliśmy się korzystać z siły i energii, jaką złość może nam dać. Emocje, których nie pozwalamy sobie przeżywać, pozostają w nas i z czasem mogą stać się źródłem wewnętrznego konfliktu lub nawet chorób psychosomatycznych. Strach jest jedną z emocji, które mają tendencję do powracania, jeśli nie zostaną przeżyte. Gdy boimy się bać, tworzymy wokół siebie blokady, co może prowadzić do różnego rodzaju lęków i nerwic.

Wstyd – emocja, której się wstydzimy

Wstyd to uczucie, które jest szczególnie intensywnie odczuwane, gdyż często jesteśmy wychowywani w oparciu o zawstydzanie i zastraszanie. Tymczasem wstyd to naturalna emocja, którą odczuwają nawet zwierzęta. Uczucia, których się wstydzimy lub których boimy się pokazywać, stają się jeszcze silniejsze, gdy próbujemy je ukryć. Kiedy nie uczymy się akceptować emocji takich jak wstyd, możemy nieświadomie oddawać im władzę nad naszym życiem.

Nie jesteśmy swoimi emocjami

Pamiętaj, że emocje są tylko częścią Ciebie i zawsze masz nad nimi pewną kontrolę. Nawet jeśli czujesz, że dana emocja Cię zalewa, możesz się do niej zdystansować, przenieść się na bardziej analityczny poziom myślenia, by zyskać dystans. Wyobraź sobie sytuację, w której klient zaczyna Cię obrażać – zamiast reagować emocjonalnie, możesz zadać sobie proste, analityczne pytania:

• co mogło wywołać ten wybuch?
• jakie dokładnie słowa wypowiedziałem?
• co prawdopodobnie czuje mój klient?
• jaka będzie najkorzystniejsza odpowiedź na jego emocje?

Zwracając się ku faktom i analizując sytuację, skutecznie osłabisz swoje emocje. Możesz też przypomnieć sobie, że nie musisz reagować emocjonalnie tylko dlatego, że ktoś inny to robi.

Architektoniczny sposób na zredukowanie lęku

Jeśli szukasz dodatkowych technik na zmniejszenie napięcia emocjonalnego, możesz spróbować metody „architekta”. Kiedy czujesz lęk, skoncentruj się na dowolnym przedmiocie w Twoim otoczeniu, jak drzwi, okno czy półka, i przejdź do analizy jego cech wizualnych. Opisz sobie szczegóły: czy linie są poziome czy pionowe, jaki jest kierunek włókien drewna, jak układa się krawędź drzwi. W ten sposób przenosisz się z emocjonalnych rejonów mózgu do części analizujących, co automatycznie zmniejsza intensywność emocji i pozwala Ci na większy dystans.

Dlaczego to działa?

Wyobraź sobie, że Twoja dłoń może posłużyć za model ręki. Zaciśnij ją w pięść tak, żebyś kciuka objął pozostałymi palcami. Kciuk symbolizuje układ limbiczny – część tzw. gadziego mózgu, który w dużej mierze odpowiada za przetwarzanie emocji. Kiedy jesteśmy w silnych emocjach, układ limbiczny jest bardzo mocno aktywny, a ta aktywność niejako zalewa wszystkie pozostałe części i “wyłącza” wyższe piętra mózgu. Te wyższe piętra to m.in. kora przedczołowa – w naszym ręcznym modelu symbolizowana przez palce okalające kciuk. Kora przedczołowa odpowiada za logiczne myślenie, planowanie, dążenie do celu, i wiele innych mocno racjonalnych procesów umysłowych – tych, którymi ludzkość góruje nad innymi gatunkami.

Jeśli uniesiesz palce do góry, odkleją się one od kciuka i stracą z nim łączność. Tak właśnie dzieje się z mózgiem w silnych emocjach. Kora przedczołowa traci łączność z układem limbicznym, a logiczne myślenie przegrywa z emocjonalnymi reakcjami.

Więcej technik, jak nie tracić głowy w silnych emocjach, możesz poznać, zapisując się do naszego newslettera lub słuchając naszego podcastu.

„Nie wolno się bać” – dlaczego warto zaakceptować swoje emocje

Emocje muszą przejść przez nasze ciało, by mogły zostać w pełni zintegrowane z naszą psychiką. Istnieje piękny cytat z książki „Diuna” Franka Herberta:

Ten fragment przypomina, że dopiero akceptacja emocji pozwala na ich pełne przeżycie. Dopiero gdy przyjmujemy swoje uczucia, jesteśmy w stanie się z nimi pogodzić i wykorzystać je do naszego rozwoju.

Czy można świadomie zwiększyć intensywność emocji?

Z drugiej strony, jeśli zależy Ci na bardziej intensywnym przeżywaniu emocji, możesz świadomie zwiększyć ich intensywność. Wyobraź sobie, że chcesz głębiej poczuć emocje związane z pewnym wydarzeniem z przeszłości. W takim przypadku zacznij szczegółowo opisywać tę sytuację: gdzie dokładnie się znajdowałeś, kto był wokół, jakie były reakcje ludzi, co czułeś w swoim ciele. Zwracając uwagę na te szczegóły, bardziej angażujesz się emocjonalnie i ułatwiasz sobie przeżywanie uczuć.

Lepsze samopoczucie? Zacznij od małej zmiany perspektywy

Jak opowiadasz sobie historie o swoich doświadczeniach, również wpływa na Twoje emocje. Jeśli wydarzy się coś nieprzyjemnego, jak np. złamanie nogi tuż przed upragnionymi wakacjami, Twoje emocje będą zależały od tego, jaką historię sobie powiesz:

• negatywna wersja historii: „to najgorsza rzecz, jaka mi się przydarzyła. wszyscy będą się świetnie bawić, a ja zostanę sam w bólu.”
• uspokajająca wersja historii: „na szczęście złamałem nogę tutaj, a nie na wakacjach. mam świetnego lekarza, szybko wrócę do zdrowia. mogę wykorzystać ten czas na odpoczynek i przeczytanie książek, na które nie miałem czasu.”

Dzięki zmianie narracji możesz złagodzić swoje emocje. To dowód na to, że nauka zarządzania emocjami zaczyna się od zrozumienia, jak działa Twój mózg i jakie myśli prowokują określone odczucia.

Co się dzieje, gdy emocje tracą na wartości?

Emocje są niestety często wykorzystywane niewłaściwie, na przykład w reklamie. To odbiera im prawdziwe znaczenie. Uczucia takie jak miłość, przyjaźń czy braterstwo są dziś często utożsamiane z produktami konsumpcyjnymi, przez co tracą na wartości. Miłość jest jednym z uczuć, które najczęściej jest zniekształcane i niepoprawnie rozumiane – mylona z zakochaniem, potrzebą bliskości czy lękiem przed odrzuceniem.

Kiedy „dobrze” przestaje wystarczać

Emocje często są językiem, którym nie posługujemy się płynnie. kiedy ktoś pyta Cię, jak się czujesz, odpowiedzi mogą być pobieżne, jak „dobrze” lub „tak sobie.” zrozumienie i umiejętność nazwania swoich emocji to proces, który wymaga pracy, ale pozwala ci głębiej zrozumieć siebie i swoje reakcje.

Jak lepiej zrozumieć siebie i swoje uczucia?

Jednym z najbardziej skutecznych sposobów na pracę z emocjami jest trening inteligencji emocjonalnej, który pozwala głębiej zrozumieć swoje uczucia i świadomie je kształtować. Proces „Nawigator emocji” pozwoli Ci odkryć, jak korzystać z emocji w codziennym życiu, ucząc się ich rozpoznawania, akceptacji i pełnego wyrażania. To swoista „encyklopedia emocji” – praktyczny przewodnik, który wspiera rozwój emocjonalny i pomaga lepiej zrozumieć siebie oraz swoje reakcje w relacjach z innymi.

Pozwól sobie na złożoność uczuć

Na koniec życzę wszystkim akceptacji, zgody na siebie, poczucia wartości i zaufania do siebie. Emocje często pojawiają się w złożonych „bukietach” – czasem czujemy dumę i obawę jednocześnie, radość i niechęć. Docenienie tej złożoności i pozwolenie sobie na przeżywanie pełnej gamy emocji może przynieść nam spokój i wewnętrzne zrozumienie.