Konflikty w zespołach a inteligencja emocjonalna

Jak wysoka inteligencja emocjonalna wpływa na budowanie zaangażowanych zespołów oddanych pracowników?

Czy wysoka inteligencja zawsze wpływa dodatnie na budowanie zaangażowanych zespołów oddanych pracowników?

Podobnie jak to opisałem w innym artykule (inteligencja emocjonalna w bliskich związkach) IE nie musi zawsze działać pozytywnie również tak jest w zespołach pracowników. Nim do tego dojdziemy na samym początku przypomnę, że inteligencja jest rozumiana jako zasób pracownika, który to nie zawsze jest wykorzystywany w pracy. Powodem tego może być sama natura inteligencji. Jest ona widoczna w nowych, trudnych i nieschematycznych sytuacjach. Jeśli one wystąpią to pracownik będzie potrafił się dostosować do zmian ale zarazem nie gwarantuje, że będzie tego chciał np. poprzez niską motywację lub inne cele i wartości. Inteligencja może być wykorzystywana na różne sposoby i są jej różne odmiany.

Dodatkowo nie zawsze jest buforem zwiększenia efektywności czy jakości pracy pracownika. Wszystko jest uzależnione od rodzaju pracy i inteligencji jaką rozpatrujemy. Jeśli ktoś ma wysoką inteligencję ogólną tak jak Albert Einstein to może osiągać rzeczy niezwykłe w świecie nauki ale już w innych sferach życia może być z tym różnie. Geniuszu Einsteina nie trzeba opisywać, ale warto zobaczyć na tą niezwykłą postać pod kątem innych kompetencji. Był on żonaty i po jedenastu latach trwania jego małżeństwa postanowił spisać i przedstawić swojej żonie warunki kontynuowania ich związku: „Nie będziesz oczekiwać ode mnie żadnej intymności, przestaniesz do mnie mówić, kiedy tego zażądam, i bez sprzeciwu opuścisz mój pokój natychmiast, kiedy o to poproszę” (link). Jak sam twierdził ożenił się z tą brzydką, kulawą dziewczyną wyłącznie z litości. Jak wskazuje wiele źródeł jego żona wniosła istotny wkład intelektualny do jego dorobku naukowego. On natomiast tak ją traktował jakby nie umiał lub bardzo nie chciał zachowywać się inteligentnie emocjonalnie. W kolejnym małżeństwie dopuszczał się zdrad, przemocy psychicznej i upokorzeń.

W tym miejscu możemy się zastanowić jak tak niezwykłe inteligentny człowiek mógł postępować w relacjach z najbliższymi osobami tak okrutnie? Czy tak obdarzony umysł, rozwiązujący największe zagadki nauki, nie widział zależności łączących ludzkie emocje, motywacje i zachowania? Przypadek ten pokazuje to co możemy obserwować również u wielu innych ludzi.

Inteligencja ogólna nie oznacza, że dana jednostka rozumie świat emocji i relacji międzyludzkich. Wśród nas są osoby mające duże możliwości łączenia faktów w naukach ścisłych czy rozumowania logicznego ale bezradne jak przychodzi im przewidzieć zachowania czy intencje innych ludzi. Różne kompetencje są potrzebne w różnych sytuacjach. Jeśli bierzmy pod uwagę inteligencję musimy sobie zdefiniować o jaką nam chodzi a także pamiętać o tym, że będzie ona kluczowa ale tylko w sytuacjach nowych, trudnych i nieschematycznych.

Jeśli pracownik ma robić proste rzeczy np. na hali produkcyjnej to nie potrzebuje ani wysokiej inteligencji ogólnej ani emocjonalnej. Wręcz ich nadmiar będzie obniżał jego efektywność poprzez np. brak satysfakcji z wykonywanej pracy. Dobrym przykładem doboru szeregu różnych kompetencji jest sprzedawca i towar jaki on oferuje. Często możemy usłyszeć lub przeczytać proste założenie, że sprzedawcy obdarzeni wysoką IE będą automatycznie osiągać wysokie wyniki sprzedaży. Niestety takie ujęcie należy odrzucić z prostej przyczyny, że nie zostało ono udowodnione i nawet jeśli gdzieś ono występuje może być korelacją pozorną. Mimo to trudno się nie zgodzić, że IE jest zdolnością konieczną, ale nie wystarczającą do skutecznego sprzedawania. Jest ona niezbędną predyspozycją do tego, aby nauczyć się przekładać umiejętności interpersonalne na zachowania sprzedażowe wymagane w konkretnej pracy. Podobnie jest w przypadku budowania i kierowania zespołem.

Przykład – inteligencja emocjonalna w praktyce

Katarzyna pracuje jako menedżer ds. kluczowych klientów. W jej firmie przeprowadzono wiele szkoleń i opracowano szereg scenariuszy rozwiazywania wyzwań stawianych przez klientów. Jej praca polega na prezentowaniu produktów swojej firmy. Wyniki miała bardzo dobre a jej klienci byli na ogół zadowoleni. Jej przełożony nie ingerował w jej pracę a ich kontakty polegały głównie na rozmowach o ich prywatnych zainteresowaniach. Zazwyczaj jej prezentacje były dobrze dopracowane, klienci doceniali jej oferty i otwartość w negocjacjach. Pewnego razu tak się wydarzyło, że na kilka dni przed prezentacją nowego produktu w rodzinie Katarzyny zadział się kryzys, który uniemożliwił jej dokładne przygotowanie się do spotkania z potencjalnie bardzo ważnym klientem.

W biurze Pani Katarzyna była obecna, ale unikała rozmów z innymi osobami i próbowała się skupić na przygotowaniu do prezentacji co jej w ogóle nie wychodziło. Tak się zdążyło, że właśnie na tę prezentację wybierała się razem ze swoim szefem. Wiedząc, że nie jest dobrze przygotowana, Katarzyna mimo wszystko postanawia dać z siebie wszystko. W trakcie prezentacji nie potrafiła odpowiedzieć na wszystkie pytania i otwarcie przyznawała się do swoich niedociągnięć, ale obiecywała, że brakujących informacji dostarczy tuż po spotkaniu. Klient wydawał się być wyrozumiały i umiarkowanie zadowolony.

Mimo różnych działań w późniejszym czasie nie zdecydował się na podpisanie kontraktu. Ta prezentacja była jak dotąd największym stresem jaki spotkał Panią Katarzynę w swojej pracy. Tuż po spotkaniu jej przełożony jasno dał jej do zrozumienia, że nie jest zadowolony z tego, jak wypadli, i że jest zawiedziony tym, że Katarzyna nie była tak przygotowana, jak zwykle. Katarzyna pokornie przyjęła krytykę uznając, że jej sytuacja rodzinna nie jest usprawiedliwieniem dla braku profesjonalizmu, nie wspomniała o niej szefowi.

Krytyka szefa bardzo mocno ją ubodła, a w związku z tym odmawia propozycji poprowadzenia kolejnej nowej prezentacji dla nowej grupy klientów. Uważa, że nie da sobie z tym rady. Szef zdążył już zapomnieć o tamtej „wpadce” i nie rozumie, dlaczego Katarzyna, którą nadal ocenia jako bardzo zdolną i kompetentną w tego typu zadaniach specjalnych, uporczywie odmawia podejmowania nowych wyzwań.

Zmierzyliśmy inteligencję emocjonalną (podawana jest w skali od 1 do 10) możesz więcej o niej przeczytać w przygotowanym przez nas tekście na temat IE:

Profil IE Katarzyny wynik ogólny (4):

Percepcja i wyrażenie – obniżony (4)
Rozumienie – średni (5)
Asymilacja – obniżony (4)
Zarządzanie – obniżony (4)

Profil IE Krzysztofa – wynik ogólny (5):

Percepcja i wyrażenie – obniżony (4)
Rozumienie – średni (5)
Asymilacja – podwyższony (6)
Zarządzanie – podwyższony (6)

Interpretacja przykładu

Krzysztof i Katarzyna mają wyniki ogólne odpowiednio 5 i 4. Na ogół w znanych, powtarzanych i dających się przewidzieć sytuacjach dają sobie dobrze radę. Jednak jeśli występuje nie przewidziana sytuacja i ona nie jest wynikiem potrzeb klienta (co zostało przewidziane i przepracowane na szkoleniach) to zaczynają się problemy mogące uniemożliwić zdobycie kontraktu. Pani Katarzynie w tych trudnych i wymagających sytuacjach brakło zasobów inteligencji emocjonalnej. Trudno bez niej ocenić w którym momencie i na jakim poziomie się pogubiła. Jednakże jej wynik rzuca światło gdzie w tych emocjonujących chwilach było jej trudno sobie poradzić.

Percepcja emocji

Po pierwsze jej percepcja i wyrażanie emocji nie pozwalają w wymagających momentach dobrze siebie i innych obserwować ale również wyrażać. Jej wynik jest obniżony i wynosi 4. Możliwe, że nie zauważyła u siebie silnych emocji mówiących, że to co dzieje się w jej życiu prywatnym jest dla niej ważne. Zadaniem emocji jest zwrócić jej uwagę na życie prywatne, które teraz potrzebuje jej uwagi. Pani Katarzyna jednak je ignorowała mając przekonanie, że „życie prywatne nie powinno wpływać na pracę”. Osoba z wysokim wynikiem w tej skali potrafiłaby okazać swoje emocje innym osobą z otoczenia. W tym przypadku szefowi, który to mógłby wypracować takie rozwiązanie aby nie narażać jej na prowadzenie prezentacji dla klienta bez właściwego przygotowania i z trudnymi emocjami pochodzącymi z życia prywatnego. Dodatkowo firma miałaby większe szanse otrzymać ten kontrakt. Nie chodzi tutaj o „rozpłakanie się szefowi w ramie”, ale przekazanie informacji, że obecnie przeżywamy silne i trudne emocje. Nie zawsze musi to być werbalne i wprost – osoby o wysokiej IE potrafią ten przekaż dostosowywać do danej osoby i sytuacji. Percepcja emocji zawiodła również u Pana Krzysztofa. Ma jej tylko na poziomie 4 co nie pozwalało mu wychwycić trudnego czasu u Pani Katarzyny.

Rozumienie emocji
U Pani Katarzyny i Pana Krzysztofa jest na poziomie 5. Czyli w życiu na co dzień podobnie jak większość z nas rozumieją dobrze świat emocji. Jeśli jednak dzieje się coś bardzo emocjonującego, w krótkim czasie lub nie zawsze widoczne gołym okiem to mogą nie rozumieć mechanizmów i następstw rządzących światem emocjonalnym. U Pani Kasi, że kryzys w życiu prywatnym jest silnym ryzykiem popełniania błędów w pracy. Widać to również później kiedy Pani Katarzyna nie rozumie jak zadziałała u niej krytyka. Pan Krzysztof też tego niestety nie zobaczył i jak sam twierdzi nie rozumie czemu Pani Katarzyna nie ma motywacji do nowych wyzwań.

Asymilacja emocji
Okazała się u naszych bohaterów niewystarczająca. Gdyby była wyższa pozwoliłaby Pani Kasi dostrzec jej potrzeby i np. poprosić o urlop w trudnych dla niej chwilach. Pani Katarzyna postanowiła pracować jak zawsze mimo, że silne emocje na nią wpływały. Doszło do stresującej sytuacji w trakcie prezentacji i przysłowiowe „mleko się rozlało” a Pani Katarzyna odczuła silny stres spotęgowany informacją zwrotną od Pana Krzysztofa (u niego również nie zadziałała asymilacja bo postanowił przekazać tą niedostosowaną informację zwrotną zaraz po prezentacji i w czasie w którym odczuwał niezadowolenie, które mogło wpływać na formę przekazywania feedbacku). Jak pokazują badania inteligencja emocjonalna jest buforem negatywnego wpływu stresu na wyniki sprzedażowe (McFarland i in., 2016). Tutaj była ona niestety niewystarczająca.

Zarzadzanie emocjami
Jest prawie nie widoczne u Pani Katarzyny, nie potrafiła wprowadzić się w odpowiedni stan emocjonalny aby wykonywać odpowiednio pracę. Pan Krzysztof natomiast mimo, że ma wynik podwyższony to był on niewystarczający w tej kryzysowej sytuacji aby zarządzić emocjami u Pani Katarzyny. Jego informacja zwrotna miała bardzo negatywny wpływ na Panią Katarzynę. Nie wykazał się empatią i wsparciem, które tak kluczowe było w tamtych chwilach. Mimo tych zaniechań nie wprowadził korekt w zarzadzaniu emocjami Pani Katarzyny zostawiając ją z tym bagażem emocjonalnym.

Łatwo oceniać i wytykać błędy u naszych bohaterów, ale właśnie inteligencja emocjonalna pozwala dostrzegać je, wyciągać z nich wnioski i nie dopuszczać do ich popełniania ponownie. Bez wsparcia nasi bohaterowi mogą sobie z tym nie poradzić. Nie przepracowali razem tej sytuacji a konsekwencje emocjonalne powodują, że trudno sobie wyobrazić na chwilę obecną aby Pani Katarzyna pracowała na tym samym poziomie co przed prezentacją. Podsumowując tę historią, można powiedzieć, że IE jest tym, co pozwala na odróżnienie przeciętnego sprzedawcy od wybitnego sprzedawcy. Zespół Pana Krzysztofa pod względem IE jest przeciętny jak większość z nas. Gdyby on i jego zespół pracowali nad swoją inteligencją emocjonalną mogliby unikać wielu mniejszych i większych potknięć a co najważniejsze uczyć się na nich. Jak można się domyślić miałaby to także wpływ na motywację w zespole.

W ramach naszego treningu przygotowaliśmy ćwiczenia jakie powinni nasi bohaterowie wykonać. Oto dwa wybrane z nich:

Emocjonalny VAR
Nazwa ćwiczenia jest zainspirowana technologią używaną współcześnie przez sędziów piłkarskich. VAR (ang. video assistant referee), czyli asystujący sędzia video, pozwala na obejrzenie fragmentu meczu piłkarskiego w zwolnionym tempie z przybliżeniem na kluczowych zawodników, aby móc dokładnie przyjrzeć się kontrowersyjnej sytuacji na boisku i podjąć adekwatną decyzję sędziowską.
Emocjonalny VAR jest ćwiczeniem na praktykowanie zdolności ASYMILACJA, przechodząc przez dwa poprzednie stopnie inteligencji emocjonalnej. Przyjrzenie się z perspektywy czasu konkretnej sytuacji i refleksja nad tym, w jaki sposób wpłynęła ona na objawy cielesne przeżywanych emocji, stymuluje do treningu PERCEPCJI emocji. Dochodzenie do tego, jakie konkretnie emocje przezywała osoba, jakie były ich źródła i konsekwencje w zachowaniu, rozwija zdolność ROZUMIENIA emocji. Refleksja nad tym, czy wpływ tych emocji na myślenie i działanie był korzystny, jest niczym innym jak czystą ASYMILACJĄ emocji. Założenie tego ćwiczenia jest takie, że systematyczna i dogłębna analiza swoich przeżyć, nazywanie swoich emocji i przyglądanie się ich skutkom powinno zautomatyzować te procesy myślowe. Dzięki temu osoba trenująca będzie mogła odpowiednio wcześniej przewidzieć, jak może się pod wpływem danej sytuacji zachować, i czy będzie tego żałować. Treści generowane przez osobą warto z nią regularnie omawiać, aby:

• móc podpowiedzieć, czy kierunek myślenia jest słuszny;
• zwrócić uwagę na aspekty przez osobę trenującą pomijane (emocje, ich objawy, reakcje, myśli, konsekwencje)
• sprawdzić, zgodnie z zasadą rozpowszechnioną przez NVC , czy osoba bierze odpowiedzialność za przeżywane emocje, a nie traktuje ich jako nieuniknioną konsekwencją danej sytuacji;
• pokazać alternatywne sposoby interpretowania opisywanych wydarzeń;
• podpowiedzieć strategie radzenia sobie z trudnymi emocjami.
  Dlatego pracujemy nad wprowadzeniem usługę w postaci mentoringu przez 12 miesięcy – jest to okres wystarczający aby nazywanie swoich emocji i przyglądanie się ich skutkom stało się zautomatyzowanym te procesem myślowe w naszych głowach.

Mowa ciała
Cel tego ćwiczenia jest dwojaki. Po pierwsze, ćwiczenie to powinno prowadzić do lepszego kontaktu z własnym ciałem, szybszego i bardziej trafnego rozpoznawania sygnałów, jakimi ciało komunikuje naszemu rozumowi rożne emocje.
Z jednej strony emocjami rządzą pewne uniwersalia, czyli prawa określające wspólne dla wszystkich ludzi sposoby wyrażania i interpretowania pewnych emocji, przynajmniej tych podstawowych. Z drugiej strony, współcześni badacze podkreślają znaczenie indywidualnych emocjonalnych markerów somatycznych. Dlatego bardzo ważna jest regularna i głęboka obserwacja tego, co się dzieje z naszym ciałem, gdy przeżywamy rożne emocje.

Percepcja emocji jako wymiar IE mówi o tym, jak dobrze i jak szybko rozpoznajemy, że szybciej bije nam serce, spłyca się nasz oddech, robi nam się gorąco, itd. Niektórzy ludzie są tych zmian świadomi niemal od razu. Innym trudno jest je zauważyć nawet w przypadku intensywnych przeżyć. Dlatego też trening percepcji emocji powinien „zbudować w naszym ciele autostradę” miedzy układem współczulnym (odpowiadającym za uruchomienie fizjologicznej reakcji emocjonalnej organizmu) a wyspą, czyli tą strukturą mózgu, która odpowiada m.in. za samoświadomość (Davidson i Shaon, 2013). Na marginesie: do tego celu może prowadzić też praktyka uważności (ang. mindfulness).

Z drugiej strony, świadoma analiza tego, w jaki sposób emocje objawiają się w ciele, powinno pozwolić osobom trenującym swoją IE na odczytywanie większego wachlarza komunikatów wysyłanych im przez innych ludzi. Innymi słowy, wiedza o tym, gdzie należy szukać emocji, powinna pozwolić szybciej i trafniej je odczytać w relacjach międzyludzkich. Tutaj znowu ważna jest znajomość zarówno oznak uniwersalnych, jak i pewnych cech specyficznych. Poznanie tych drugich wymaga więcej czasu, ale w przypadku relacji długoterminowych jest szczególnie istotne.

Jak pokazał nam powyższy przykład średni i obniżony poziom IE w sytuacjach nowych i nietypowych jest niewystarczający aby odnaleźć się w emocjach swoich i osób otaczających nas. Osoby o wysokim poziomie IE są w stanie wyciągnąć wnioski z doświadczeń. Dzięki czemu mogą one lepiej zrozumieć, jakie zachowania są dla nich korzystne, a jakie nie. To wszystko przekłada się na decyzyjność a co za tym idzie podejmowanie bardziej trafnych decyzji. Inteligencja emocjonalna może wiązać się z poprawą doświadczeń w pracy, ale tylko wtedy, gdy ludzie wykorzystują ją do wzmacniania wzajemnego zaufania i wspierania się w trudnych sytuacjach. Osoba o wysokiej IE jest w stanie zauważać i zrozumieć emocje kolegi a tym bardziej podwładnego.

Wiedza o procesach emocjonalnych może być wykorzystywana do rozwijania zespołu. Może to polegać na słuchaniu, wspieraniu oraz współodczuwaniu emocji podwładnych, a także wyrażaniu zrozumienia dla ich potrzeb. Natomiast pracownicy posiadający zasoby w postaci IE mogą je wykorzystywać aby wyraźnie określać swoje granice a także komunikować swoje potrzeby w pracy.

W ten sposób tworzy się zespół pełny zrozumienia i akceptowania potrzeb. Inteligencja emocjonalna może jednak służyć odwrotnym celą i wartością. Lider posiadający zdolności w ramach inteligencji emocjonalnej może wykorzystywać swoje umiejętności do niszczenia relacji oraz swojego zespołu. Może to polegać na wykorzystywaniu wiedzy o emocjach wraz z percepcją i zarządzeniem nimi. Dochodzi wtedy do manipulowania emocjami pracowników, wywierania presji i nacisku. Wszystko to przeradza się w chaos w zespole, który jest trudny do zrozumienia dla pracownika z niższą inteligencją emocjonalną. W ten sposób wykorzystując wiedzę o procesach emocjonalnych pracowników dana osoba może uzyskać wpływ na jego zachowanie i zdolność do wywoływania nieprzyjemnych (negatywnych) emocji. Nawet jeśli lider będzie przejawiał takie psychopatyczne zachowania to i tak w długiej perspektywie nie będzie to korzystne dla wyników jego zespołu. Jeśli będzie miał postawione długofalowe cele będzie trudno mu je osiągnąć w tego typu zarządzaniu.

Odpowiadając na pytanie postawione powyżej. IE prowadzi do wzmocnienia wspólnego zrozumienia i wsparcia w zespole. Jednakże, nawet wysoki poziom inteligencji emocjonalnej, nie zawsze oznacza, że stworzymy wymarzony zespół. Istnieją inne czynniki związane z emocjami, które wpływają na zadowolenie z pracy, takie jak wzajemne zaufanie, komunikacja, wspólne cele i wartości. Bez tych rzeczy, nawet najwyższy poziom inteligencji emocjonalnej pracowników nie zapewni zdrowych i trwałych relacji. Dobrą informacją jest to, że nad zaufaniem można pracować, poprzez naukę odpowiedniej komunikacji i dobrym poznaniem swoich i kolegów nie zawsze uświadomionych celów i wartości.

Budowanie zespołów a poziom inteligencji emocjonalnej zespołu

Myśląc o długoterminowym sukcesie zespołu, należy skupić się nie tylko na sposobach tworzenia pozytywnych relacji i zachęcania do współpracy, ale również na stopniu inteligencji emocjonalnej członków zespołu. Jeśli nie weźmiemy tego pod uwagę może zdążyć się podobna historia jak w omawianym przykładzie. Osoby o wyższym poziomie inteligencji emocjonalnej mają wiele zalet w porównaniu z osobami o niższym poziomie: potrafią lepiej współpracować w zespole i dokładniej interpretować niewerbalne sygnały z języka ciała. W związku z tym, budując udany zespół, warto wybrać osoby, które posiadają zarówno rozwinięte umiejętności merytoryczne, jak i wysoki poziom inteligencji emocjonalnej. W ten sposób zespół może lepiej rozpoznawać oznaki napięcia lub nieporozumień, co z kolei sprzyja udanej komunikacji i współpracy w grupie. To pokazuje, jak ważne są zarówno działania związane z budowaniem zespołu, jak i wysoki poziom inteligencji emocjonalnej przy poszukiwaniu skutecznych zespołów o długotrwałych rezultatach

Budowanie zespołów a inteligencja emocjonalna lidera

Uznaje się, że skuteczny lider buduje silne zespoły, a silne zespoły dają lepsze wyniki liderowi. Jak pokazuje historia Kasi i Krzysztofa istnieje jeszcze jeden czynnik, który należy wziąć pod uwagę przy tworzeniu grup ludzi odnoszących sukcesy: inteligencja emocjonalna lidera. Przedstawiony Krzysztof w przykładzie, może być skutecznym liderem budującym silne zespoły, ale do czasu kiedy okaże się, że braknie mu zasobu inteligencji emocjonalnej. Wtedy popełni błędy. Nie jest nic złego w ich popełnianiu, jeśli się je widzi i wprowadzą poprawę. W tym przypadku bez treningu inteligencji emocjonalnej, szanse na to, że Pan Krzysztof je zauważy się raczej małe. Inteligencja emocjonalna to zdolność osoby do rozpoznawania, interpretowania i działania zgodnie z emocjami innych. Badania pokazują, że liderzy inteligentni emocjonalnie wzbudzają większe zaufanie, zwiększają współpracę między członkami zespołu i tworzą bardziej pozytywne środowisko pracy, wzbudzając przyjemne, pozytywne emocje. Dlatego, chociaż działania związane z budowaniem zespołu mogą pomóc w tworzeniu bardziej spójnego środowiska wśród pracowników, niezwykle ważne jest, aby liderzy również posiadali wysoki poziom EI, aby zmaksymalizować swoją skuteczność w uzyskiwaniu wyników od swoich zespołów. Oznacza to, że pracodawcy muszą skupić się zarówno na rekrutacji osób o silnych kompetencjach EI, jak i na inwestowaniu w ciągły rozwój, aby mogli oni bezpiecznie poruszać się w różnych stylach komunikacji, które składają się na nowoczesne miejsce pracy. Uwzględnienie tego ważnego czynnika w procesie selekcji liderów i w procesach ciągłego szkolenia, pozwoli organizacjom w przyszłości czerpać znacznie większe korzyści z inwestycji w zespoły.

Jak działa inteligencja emocjonalna w zespole?

Inteligencja emocjonalna to zdolności do rozpoznawania własnych emocji oraz wykorzystywania ich w odpowiedni sposób. Oznacza to, że trzeba wiedzieć, jakie emocje odczuwamy, dlaczego je odczuwamy i jak one wpływają na nasze zachowanie. Warto też zdać sobie sprawę z tego, że nasze emocje mogą wpływać na innych ludzi, a ich reakcje mogą wpływać na nas. Umiejętność powstrzymania się od przenoszenia negatywnych emocji na współpracowników wymaga też umiejętności wyrażania ich w odpowiedni sposób. Oznacza to, że trzeba umieć wyrazić swoje emocje i potrzeby w sposób, który nie jest agresywny, obwiniający i osądzający. Warto też umieć wyrazić siebie w zgodzie z naszymi wartościami i celami. Dlatego tak ważna jest inteligencja emocjonalna w zarządzaniu i umiejętności komunikacyjne. Inteligencja emocjonalna da nam wiedzę jak dane sytuacje wpływają na nas i naszych współpracowników. Natomiast odpowiednia komunikacja pozwoli nam to właściwie powiedzieć. Tylko jedno z nich jest nie wystarczające. Sama umiejętność komunikacyjna nie pozwala dobrze widzieć, rozumieć, działać i zarządzać emocjami w nas i u innych osób.

Jeśli jesteś liderem i stawiasz sobie za cel stworzenie trwałego zespołu to musisz posiadać zdolności emocjonalne podczas jego budowania i zarządzania nim, czyli inteligencje emocjonalną. Bez niej nie będziesz potrafił zrozumieć i w odpowiedni sposób wyrażać siebie. Na co dzień może to nie być widoczne tym bardziej jeśli w pracy nie będą się przytrafiać trudne i niecodzienne sytuację. Jednakże wcześniej czy później powstaną sytuacje konfliktowe. W pracy zasoby są ograniczone więc sytuacja konfliktowa nadejdzie wcześniej czy później. Załóżmy, że Ty i twoi współpracownicy posiadacie podobne wartości a Wasze potrzeby są do pogodzenia. W przypadku gdy będziecie posiadali odpowiednią inteligencje emocjonalną to nie tylko poradzicie sobie z sytuacją konfliktową ale jeszcze bardziej wzmocnicie swoje relacje i zespół. Natomiast jeśli jedno lub kilkoro z Was będzie posiadało niższy poziom IE to w tej konkretnej sytuacji konflikt może zostać zażegnany. Osoby z wyższą inteligencja emocjonalną będą czuły jednak rozczarowanie. Jeśli praca będzie przynosić im odpowiednio wysokie gratyfikacje to pewnie większość będzie w niej trwać. Niemniej jednak nie będzie to ich wymarzony zespół i będą się od niego mentalnie odsuwać. Nie ma sensu wprowadzać takich zagrożeń dla zespołu. Lepiej zacząć zarządzać inteligencją w swoich zespołach.

Konflikty w zespołach / pracy a inteligencja emocjonalna

Konflikt potrzeb, interesów w pracy czy wartości w zespołach jest do uniknięcia. Współpracownicy powinni mieć przestrzeń i czas na jasne i konkretne określenie czego oczekują od siebie i od zespołu i jak radzić sobie z pozytywnymi i negatywnymi emocjami w pracy. To pozwoli im lepiej zrozumieć swoje i współpracowników potrzeby. Następnie można przystąpić do wspólnego wypracowywania kompromisu, który pozwoli wzmocnić zespół. Aby to osiągnąć, powinni oni zawsze szczerze rozmawiać o swoich oczekiwaniach i pracować nad ich realizacją. Tutaj kluczowe są umiejętności komunikacyjne. Niestety nie zawsze jest to wystarczające. Jeśli dojdzie do wykorzystywania inteligencji emocjonalnej (np. poprzez treningi IE) do osiągania wykluczających się celów to jej poziom nie wpłynie na zmniejszenie konfliktu, przeciwnie – może nasilać konflikt. To, że osoba posiadająca wyższą IE częściej realizuje swoje zamierzenia, nie oznacza zatem, że jej satysfakcja przekłada się na zadowolenie współpracowników. Dlatego też tak ważne jest szczere i dokładne przepracowanie swoich wartości. W tym może pomóc krótki kurs w czasie którego za pomocą sprawdzonych naukowo narzędzi wraz ze specjalista można sprawdzić dokładnie swoje wartości i je porównać np. do populacji. Daje to podstawę do szczerych rozmów prowadzących do wypracowania tych wspólnych jak i osobnych potrzeb w zespołach pracowników. Dopiero wtedy zaczyna dobroczynnie działać inteligencja emocjonalna a pracownicy mają okazje uzyskać dużą satysfakcję. Relacje w pracy możemy pojmować także jako system, który charakteryzuje się wzajemnymi oczekiwaniami, w których różne strony działają wpływając na siebie. Oznacza to, że jakakolwiek zmiana w postawie jednego pracownika może wpływać na innego. Z tego powodu, gdy jeden pracownik jest niezadowolony, to może ono obniżyć satysfakcję innego pracownika. W celu utrzymania zdrowych i silnych relacji, należy stale dbać o dobrze zrozumiane potrzeby i zadbać o wzajemny szacunek oraz wsparcie.

Budowanie zespołów i efektywna komunikacja w pracy dzięki inteligencji emocjonalnej

Firmy, które chcą zoptymalizować swoje wyniki, muszą umieć zidentyfikować i pielęgnować mocne strony swoich zespołów, rozumiejąc, że potencjał ten tkwi nie tylko w namacalnych zdolnościach, ale również w inteligencji emocjonalnej. Ta potężna umiejętność pozwala ludziom zarządzać własnymi emocjami i odczytywać uczucia innych, co prowadzi do silnych związków między członkami zespołu i lepszego zrozumienia, jak najlepiej wspólnie iść do przodu. Dzięki inteligencji emocjonalnej menedżerowie są lepiej przygotowani do ułatwiania dynamiki grupy, zachęcania do jasnej komunikacji (zarówno indywidualnej, jak i zbiorowej) oraz zapewniania zespołom motywacji i pewności siebie, potrzebnych do wykonywania ich najlepszej pracy. W związku z tym budowanie zespołów i skutecznej komunikacji za pomocą inteligencji emocjonalnej jest istotną częścią sukcesu każdej organizacji. Tworząc środowisko wspierające, w którym ceni się indywidualną ekspresję i wzajemne zaufanie, firmy mogą dać swoim pracownikom narzędzia, których potrzebują, aby wspólnie dokonać niezwykłych osiągnięć.

Podsumowując jeśli w zespole są osoby o wysokiej IE, pozytywnie i empatycznie nastawione a dodatkowo o podobnych wartościach i wysokich umiejętnościach komunikacyjnych to mamy do czynienie z zaangażowanym i oddanym gronem pracowników. Jest to jednak nie wystarczające jeśli, któreś z tych zdolności lub kompetencji sami nie posiadamy jako liderzy. Natomiast jeśli nasza inteligencja emocjonalna jest niska to nasze dobre intencje, najlepsze chęci i wspólne wartości będą nie wystarczające. Spotykając szefa w stosunku do którego będziemy mieli wyższą inteligencję emocjonalną nie możemy oczekiwać wysokiej satysfakcji z pracy. Nawet jeśli przełożony będzie miał te same wartości i najlepsze chęci. W sytuacji odwrotnej kiedy przełożony ma wyższą inteligencję emocjonalną to taki zespół może dobrze funkcjonować. Pod warunkiem, że zadania jakie stawia się tym pracownikom są wystarczające w stosunku do ich inteligencji emocjonalnej. Dlatego, jeśli czujesz, że Twój zespół ma wyższe kompetencje w świecie emocjonalnym to trening IE jest właśnie dla Ciebie. Umiejętności jakie w nim nabierzesz mogą służyć nie tylko Tobie ale również Twojemu zespołowi. Jeśli natomiast stawiasz emocjonalne zadania swojemu zespołowi jak np. sprzedaż produktów wymagających podtrzymywania relacji to oni również powinni go przejść. Zapraszamy Ciebie/Was do następujących szkoleń, warsztatów i kursów

Trening inteligencji emocjonalnej
Warsztat poznawania swoich wartości i potrzeb wraz z diagnozą (wkrótce)
Trening komunikacji (wkrótce)
Diagnoza inteligencji emocjonalnej – jeśli chcesz tylko ją sprawdzić.
12 miesięczny mentoring (wkrótce)

Wnioski

Wysoka inteligencja emocjonalna odgrywa ważną rolę w budowaniu zaangażowanych zespołów i oddanych pracowników, ponieważ jest fundamentalną zdolnością. Bez niej trudno o skuteczną komunikacje niezbędną do budowania zaufania między członkami zespołu. Jednocześnie pozwala wszystkim pracowniką czuć się szanowanymi, docenianymi i wartościowymi osobami, co może prowadzić do większego sukcesu w każdej organizacji lub firmie. Same umiejętności skutecznej komunikacji są nie wystarczające. Nawet jeśli osoba nauczy się postrzegać bez osądzania i będzie uznawać uczucia innych to bez zdolności inteligencji emocjonalnej nie będzie mogła tego wykorzystać właściwie. Jeśli jednak inteligencja emocjonalna zostanie wykorzystana to jest szansa na atmosferę sprzyjającą współpracy, a nie konfliktom, co w efekcie końcowym zaowocuje szczęśliwszymi pracownikami. Zwiększy się prawdopodobieństwo, że pozostaną lojalni przez dłuższy czas ze względu na ich silne zaangażowanie w realizację celów organizacji!

Davidson, R.,Shaon, B. (2013). Życie emocjonalne mózgu, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego