Czuję, więc myślę, czyli o korzyściach z treningu inteligencji emocjonalnej

Inteligencja emocjonalna - EI

Bądzmy w kontakcie

Picture of Dr Rafał Szewczyk

Dr Rafał Szewczyk

Bądźmy w kontakcie! Jestem na Facebook: Rafał Szewczyk na Facebooku i Linkedin: Rafał Szewczyk na Linkedin Jestem psychologiem i ekonomistą, współtwórcą EI Expert, mężem Marty i ojcem naszych dwóch synów. Konsultuję klientów biznesowych, specjalistów HR, People&Culture, managerów, trenerów, coachów, mentorów, psychologów praktyków, a także klientów i klientki indywidualne. Szkolę z użycia naszych autorskich narzędzi. Współprowadzę treningi inteligencji emocjonalnej jako kameralne rozwojowe procesy grupowe. Moje mocne strony to twórcze myślenie, odwaga działania i umiejętność przekuwania rzetelnej wiedzy w praktyczne rozwiązania.
Czas czytania artykułu ~ ok. 7 minut

Podziel się artykułem:

Inteligencja emocjonalna uważana jest za kluczową kompetencję skutecznego człowieka we współczesnym świecie. Według koncepcji Mayera i Saloveya (1990) składa się ona z czterech komponentów zdolnościowych.

Są to:

  1. zdolność do odbioru (percepcji)
  2. rozumienia emocji własnych oraz innych ludzi
  3. zdolność do integrowania emocji z myśleniem
  4. zarządzanie emocjami.

Trening Inteligencji Emocjonalnej a wyniki naukowe?

Analiza wyników 76 badań (Mattingly, V., & Kraiger, K. 2019), w których udział wzięło w sumie 4310 osób pokazała, że próby zwiększenia inteligencji emocjonalnej można ocenić jako skuteczne (tutaj możesz się dowiedzieć czym różni się inteligencja emocjonalna od inteligencji logiczno-matematycznej – EQ vs IQ). Innymi słowy, poziom IE można podnieść poprzez odpowiedni bazujący na badaniach trening inteligencji emocjonalnej.

Żeby jednoznacznie ocenić, jak duży wzrost IE następuje po treningu, badacze wykorzystali wskaźnik d Cohena, który pozwala nam ocenić „wielkość efektu”, jaki ma trening na wzrost EI. Wyróżniamy trzy wartości d Cohena:

  • 0,2 – mały efekt treningu,
  • 0,5 – umiarkowany efekt treningu,
  • 0,8 – duży efekt treningu.
Efekty treningu inteligencji emocjonalnej
Efekty treningu inteligencji emocjonalnej

Efekt, jaki ma trening na inteligencje emocjonalną to 0,45, zatem jest to efekt umiarkowany. Oznacza to że z 95% prawdopodobieństwem po treningu można spodziewać się efektu w przedziale od 0,3 do 0,6 d Cohena. Dla lepszego zobrazowania czym jest te 0,45 d Cohena można przyjrzeć się wykresowi powyżej.

Efekty treningu inteligencji emocjonalnej

Powyżej na wykresie widzimy krzywą Gaussa i hipotetyczne wyniki całej naszej populacji przed i po treningu IE. Po lewej są osoby z niskimi wynikami, których w populacji jest mało. W środku osoby z średnimi wynikami, których w populacji jest najwięcej. Po prawej natomiast osoby z wynikami wysokimi, których w populacji podobnie jak tych z niskimi wynikami jest mało. Ten wykres mówi nam, że te osoby które mają niski wyniki po treningu nie zostaną najlepsze w populacji pod względem IE, ale mogą je poprawić i lepiej odnajdywać się w świecie emocji.

Jak rozwijać inteligencję emocjonalną?

Wierzymy, że sposobów na rozwijanie inteligencji emocjonalnej jest wiele. Nie ma ku temu jedynej słusznej drogi. Świadczy o tym chociażby fakt, że badania naukowe, których wyniki świadczą o statystycznie istotnym wzroście inteligencji emocjonalnej na skutek zastosowania określonego treningu IE, stosowały rozmaite oddziaływania treningowe.

Analizując genezę inteligencji emocjonalnej jako zdolności, okazuje się, że mają na nią wpływ zarówno czynniki biologiczne, rodzinne, jak i kulturowo-środowiskowe. W okresie dzieciństwa i wczesnej młodości ludzie w różnym stopniu rozwijają swoją inteligencję emocjonalną, a zależy to przede wszystkim od stylu wychowawczego ich rodziców. Na rozwój inteligencji emocjonalnej ogromny wpływ ma także kultura, w jakiej się wychowujemy. Mechanizmy społeczne kreują bowiem standardy budowania relacji międzyludzkich, rozwiązywania niezręcznych sytuacji, załatwiania własnych interesów.

Przykłady zarządzania emocjami w codziennym życiu

W celu budowania relacji, w wielu językach funkcjonuje wiele wyrażeń grzecznościowych. Może rzadko się nad tym zastanawiamy, ale dlaczego tak duży nacisk kładziemy na dzieci uczące się słów „dzień dobry, dziękuję, proszę, przepraszam”? Po to, aby wzbudzić u innych pozytywne uczucia oraz zyskać sympatię. Jest to nic innego jak przykład zarządzania emocjami. Nieświadomie, ale jednak zarządzamy.

Dlaczego ktoś przeprasza za to, że ktoś inny go potrącił?

W Kanadzie na przykład istnieje zwyczaj przepraszania, nawet jeśli się jest po stronie ofiary nieprzyjemnego, nieumyślnie zaistniałego incydentu. Wyobraź sobie, co dzieje się w sercu i głowie osoby, która szturchnięta automatycznie przeprasza tego, który ją szturchnął. Oczywiście szturchający też przeprasza. Czy „ofiara” nie tworzy w ten sposób bufora złości, niwelując ryzyko eskalacji konfliktu? Obie strony są dla siebie życzliwsze, wyrozumiałe, wznoszą się ponad to, co się stało. Podobnych przykładów można mnożyć wiele.

Inteligencja emocjonalna pomaga w życiu codziennym
Inteligencja emocjonalna pomaga w życiu codziennym

Język formalny może być sposobem na przekazanie ładunku emocjonalnego

Ostatnio Marta z naszego zespołu pisała list do redakcji czasopisma naukowego. Chcąc uzyskać zgodę na pewną nietypową prośbę. Dość dobrze posługuje się językiem angielskim i bardzo starała się być uprzejma. Kiedy zobaczyliśmy razem ten sam tekst po korekcie natywnej lektorki języka angielskiego poprzednia wersja Marty wydawała nam się brzmieć niemalże grubiańsko. Podobnie jest w języku francuskim. Oficjalne pisma zawierają na początku i na końcu co najmniej po dwa zdania, które w dosłownym tłumaczeniu nie oznaczają prawie nic. Ich zadaniem jest jednak oddanie szacunku i wzbudzenie przychylności wobec interesanta. (np. Jeśli byłaby Pani łaskawie tak uprzejma, żeby zechcieć rozważyć przedstawione przeze mnie argumenty…)

Wzorce kulturowe mogą szkodzić w rozwoju inteligencji emocjonalnej

Istnieją też anty-przykłady wpływu kultury na rozwój inteligencji emocjonalnej. Czy znasz powiedzenie typu: „Chłopaki nie płaczą. Złość piękności szkodzi. Nie bądź beksą. Nie płacz, przecież już Cię nie boli. Bądź grzeczną dziewczynką. Nie bój się, jesteś już duży.” ? Takie komunikaty skutecznie uczą odcinania się od sygnałów płynących z własnego ciała (percepcja emocji), prowadzą do wykształcenia destruktywnych mechanizmów zaprzeczania, wypierania i tłumienia przykrych emocji.

Emocje nie mają szansy zakomunikować nam naszych potrzeb, pomóc w obronie naszych granic, blokują możliwość uzyskania autentycznego wsparcia. Zamyka to więc drogę do rozumienia emocji, nie pozwala na ich asymilację oraz niweluje szansę na adaptacyjne strategie zarządzania. Gdybyśmy słuchali tylko takich komunikatów i – co gorsza – zawsze za nimi podążali, umielibyśmy jedynie powiedzieć, czy czujemy się źle, czy dobrze, a i to nie zawsze do końca zgodnie ze stanem faktycznym.

Czy zmiana naszych schematów myślowych i programowania społecznego jest w ogóle możliwa?

Jeśli zatem kultura, nawyki językowe i obyczaje społeczne mają tak duży wpływ na nasze zdolności do radzenia sobie z własnymi emocjami oraz na – chociażby nawet najprostsze – zarządzanie emocjami innych ludzi, to teoretycznie możliwa jest też zmiana naszych schematów komunikacyjnych, nawyków myślenia, a w konsekwencji także kompleksowy rozwój inteligencji emocjonalnej poprzez systematyczne trenowanie dobrych strategii w tychże zakresach.

Jeśli w jakiejś organizacji obowiązuje określony zwyczaj pisania maili, dawania informacji zwrotnej, to powtarzając określony schemat komunikacyjny wiele razy, wchodzi nam on w krew i zaczynamy automatycznie wyrażać pozytywne uczucia wobec innych osób. Każdy z nas zna co najmniej jeden przykład związku intymnego, w którym wrażliwość jednej osoby pozwoliła otworzyć się na świat emocji u jego/jej partnera czy partnerki. Bardziej sformalizowaną funkcję w tym zakresie realizuje psychoterapia (więcej o różnicach pomiędzy psychoterapią, a treningiem inteligencji emocjonalnej znajdziesz na samym dole naszej głównej strony), czy niekiedy nawet psychoedukacja. Ludzie pogłębiają także wgląd i zyskują lepszy kontakt z własną emocjonalnością w wyniku trudnych doświadczeń. Sytuacje kryzysowe u wielu osób wymuszają przewartościowanie życiowych priorytetów, gruntowne zmiany w schematach interpretacyjnych, a w konsekwencji także sposób emocjonalnego reagowania.

Wiek, a rozwój inteligencji emocjonalnej

Czasami rozwój inteligencji emocjonalnej odbywa się bardziej organicznie. U większości ludzi wraz z wiekiem rośnie ugodowość jako cecha osobowości. Mniej rzeczy nas denerwuje, stajemy się bardziej wyrozumiali wobec własnych oraz cudzych słabości, nie przykładamy tak dużej wagi do kwestii życiowo mało istotnych. Oczywiście jest to tendencja raczej grupowa, widoczna na skali populacji, a niekoniecznie tak samo funkcjonująca u każdej pojedynczej osoby.

Tytułem podsumowania

Powiedziawszy to wszystko, mamy nadzieję, że zarysowaliśmy Wam w wyobraźni szeroki horyzont patrzenia na inteligencję emocjonalną oraz możliwości jej rozwoju. Nakreślając tą perspektywę chcieliśmy również uwiarygodnić zasadność proponowanych przez nas oddziaływań. Jeśli inteligencja emocjonalna jest włożeniem zasobów poznawczych w świat emocji, to systematyczny trening zwracania uwagi na to, co czujemy (na przykład przeciwdziałania błędom poznawczym), analizowanie źródeł powstających w nas emocji, odczytywania ich znaczenia i wartości dla nas samych stworzy w nas nawyk dobrej percepcji i rozumienia emocji. Ćwiczenie się w refleksyjnym tworzeniu komunikatów mających wzbudzić określone emocje u ich odbiorców (lub wręcz przeciwnie – zapobiegnąć powstaniu emocji niepożądanych) ma szansę niemal każdego człowieka wznieść do rangi maestro emocji. Kilku- lub kilkunastokrotne przerobienie ćwiczeń konfrontujących nas ze źródłem naszej prokrastynacji pozwoli w dużym stopniu nad nią panować.

O ile dotychczas pokazywaliśmy, że ludzie bardziej lub mniej intencjonalnie rozwijają swoją inteligencję emocjonalną, niejako mimochodem, to na drodze do optymalnej integracji serca i rozumu nie należy jednocześnie ignorować wartości poznania naukowego. Zalecając lekturę wyselekcjonowanych przez nas pozycji bibliograficznych (jak np. prawa emocji sformułowane przez Nico Frijdę, czy też książka Paula Ekmana – guru psychologii emocji), chcemy postawić Was na ramionach olbrzymów… aby emocje prawdziwie służyły każdemu człowiekowi.

Inteligencja emocjonalna - Trening EI
Inteligencja emocjonalna – Trening EI

Trening inteligencji emocjonalnej w EI Expert

W czasie naszego treningu inteligencji emocjonalnej przekażemy Ci dobrany do Ciebie zbiór naszych autorskich ćwiczeń. Najlepiej aby wykonywać je pod okiem certyfikowanego trenera. Życzymy Ci, aby podróż w świat inteligencji emocjonalnej zaowocowała sukcesami na wszystkich polach Twojej życiowej aktywności.

Jeśli chcesz rozpocząć tę przygodę z nami to możesz zapisać się na najbliższy termin na trening inteligencji emocjonalnej lub zostać trenerem inteligencji emocjonalnej.

Jeśli ten temat Cię zainteresował polecamy również ten artykuł: „Niewidzialne koszty niskiej inteligencji emocjonalnej w Twojej firmie„.

Źródła:

Mattingly, V., & Kraiger, K. (2019). Can emotional intelligence be trained? A meta-analytical investigation. Human Resource Management Review, 29(2), 140–155.

[/fusion_text][/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]

Podziel się artykułem:

EI Expert - inteligencja emocjonalna w teorii i praktyce
Czym jest system EI Expert?

Więcej wpisów

Podziel się: