Jak poradzić sobie ze złością?

Jak radzić sobie ze złością?
Picture of Dr Rafał Szewczyk

Dr Rafał Szewczyk

Doktor psychologii i magister ekonomii, współredaktor Podręcznika Twojej Inteligencji Emocjonalnej. Prezes Neurostimulus sp. z o.o. – firmy zarządzającej marką EI Expert. Realizował lub współrealizował projekty szkoleniowe dla HP, PepsiCo, L’Oreal czy Sheraton. Jako psycholog posiada wieloletnie doświadczenie w pracy klinicznej. W swojej działalności badawczo-rozwojowej kieruje się dewizą Homo homini consulere debet, tzn. Człowiek człowiekowi powinien pomagać.
Czas czytania artykułu ~ ok. 8 minut

Podziel się artykułem:


Złość jest naturalna i najczęściej jest automatyczną reakcją na ból fizyczny i psychiczny. Występuje wówczas, kiedy czujemy się odrzuceni, zagrożeni lub w danym momencie coś tracimy. Złość najczęściej nie występuje w odosobnieniu, lecz idzie w parzę z kolejną emocją – bólem. Samo odczuwanie bólu jest niewystarczające do powstania złości. Pojawia się ona dopiero po pojawieniu myśli, która ją wywołuje. Ta myśl jest niczym innym jaką nasza wewnętrzną oceną, założeniem i interpretacją danej sytuacji. W złości najczęściej przybiera ona formę stwierdzenie, że ktoś inny próbuje nas skrzywdzić. Dlatego też złość jest skierowana przeciwko czemuś lub komuś. To dzięki tej emocji i bólu jemu towarzyszącemu człowiek jest wstanie wstawiać czoła zagrożeniom i się przed nimi bronić. Motywacja taka daje nam przez to dużo energii do działania.

O czym nas informuje złość?

Złość informuje nas o tym, że ktoś przekracza nasze granice. Jest odczuwana wtedy gdy coś nie idzie po naszej myśli i mamy poczucie bardzo ograniczonego lub żadnego wpływu aby to zmienić. Odczuwanie złości jest bliskie z utratą bezpieczeństwa oraz sprawczości.

Jaka jest złość?

Złość jest gorąca i intensywna. Często w kulturze nadaje jej się kolor czerwony. Możemy ją zaobserwować poprzez grymas, krzyk, zaciśnięte dłonie, machanie rękami, tupanie czy inne gwałtowne ruchy. Często pojawia się zaczerwienie bo krew dopływa nam do twarzy i kończyn.

Złość, a inteligencja emocjonalna – jak sobie z nią radzić?

Rozgniewani ludzie zawsze czują, że ich gniew jest uzasadniony. Jednak ich otocznie nie zawsze się z tym zgadza. Jeśli w naszym życiu dość często jest rozbieżność między nami, a otoczeniem w tej materii, może to wskazywać na obniżoną inteligencje emocjonalną. Zezłoszczona osoba może czuć się usprawiedliwiona popełnieniem gniewnego, agresywnego działania.

Często w sądownictwie mamy do czynienia z aktem popełnionym w afekcie. Również w życiu zawodowym nasz przełożony może przyznać, że nasza złość na klienta była uzasadniona. Nasz małżonek również może być wyrozumiały na nasz gniew. Zdarza się to jednak tylko w wyjątkowych i skrajnych sytuacjach. Najczęściej nasza reakcja na złość w postaci agresji jest zbyt duża i otoczenie nie będzie takie wyrozumiałe jak my sami do siebie. Nasza niekompetencja w świecie emocji może być również wynikiem dodatkowego mechanizmu pchającego nas do niepotrzebnej agresji. Jest nim tymczasowy wzrost poczucia własnej wartości. Wyniki ono z naszej subiektywnej oceny która daje nam prawo do wyrażania agresji w stosunku do kogoś.

Złość jest emocją podstawową. Dlatego osoby z niższym wynikiem z inteligencji emocjonalnej częściej odczuwają złość jako emocję zastępczą . Oznacza to, że czasami ludzie się złoszczą, aby nie odczuwać bólu. Zamieniają swoje uczucia bólu w złość, ponieważ lepiej jest być złym niż odczuwać ból. Ta przemiana bólu w złość może być dokonana świadomie lub nieświadomie.

Dlaczego się złościmy?

Byciem złym u osób, u których nie jest rozwinięta inteligencja emocjonalna, jest nie opłacalne.

Po pierwsze, rozprasza to uwagę. Osoby odczuwające ból mniej myślą o nim, a bardziej koncentrują się na złości. Jednakże ma to swoje konsekwencje np. w postaci myśli o skrzywdzeniu kogoś; najczęściej tych którzy według oceny danej osoby spowodowały ten ból. To przesunięcie uwagi od swojego bólu na inną osobę może dawać jeszcze większą ulgę co do odczuwanego bólu.

Po drugie, złość tymczasowo chroni przed koniecznością rozpoznawania i radzenia sobie z bolesnymi, prawdziwymi uczuciami. Pozwala to ukryć fakt, że sytuacja jest przerażająca lub, że odczuwana jest bezbronność.

Oprócz zapewniania dobrej zasłony dymnej dla poczucia bezbronności, wpadanie w złość tworzy również poczucie prawości, władzy i moralnej wyższości. Przykładem mogą być tutaj „kibole”, którzy pod odsłona patriotyzmu i tradycji ukrywają swoje obawy i lęki przed osobami z mniejszości seksualnych. Bardziej satysfakcjonujące jest uczucie złości niż przyznanie się do bolesnych uczuć związanych z wrażliwością.

Heurystyki u osób z niską inteligencją emocjonalną

Osoba z niskim wynikiem z inteligencji emocjonalnej bardzo często odczuwając złość posługuje się heurystykami (to taki sposób myślenia na skróty, nie analizuje wszystkich informacji, oszczędza czas i wysyłek ale nie zawsze prowadzi do prawidłowych wniosków). Kiedy odczuwam złość jest to spowodowane jakąś sytuacja lub zachowaniem drugiej osoby. Tutaj osoba z wysokim wynikiem z IE się zatrzymuje i poszukuje większej ilości informacji. Wykorzystuje swoje zasoby poznawcze do lepszego zbadania danej sytuacji i trafniejszych wniosków. Natomiast osoba z niższym wynikiem generuje myśli typu „Ludzie mnie skrzywdzili, nie mają racji ani prawa tak robić – powinni zostać za to ukarani.” Raczej nie zdarza się aby ktoś wpadł w złość na kogoś, o kim nie sądzi, że skrzywdził go w jakiś znaczący sposób.

Możesz użyć gniewu, aby przekształcić uczucia bezbronności i bezradności w poczucie kontroli i władzy. Niektórzy ludzie rozwijają nieświadomy nawyk przekształcania prawie wszystkich swoich wrażliwych uczuć w gniew, aby uniknąć konieczności radzenia sobie z nimi. Problem polega na tym, że nawet kiedy złość odciąga cię od faktu, że czujesz się bezbronny, nadal na pewnym poziomie czujesz się bezbronny. Złość nie może sprawić, że ból zniknie – tylko cię od niego odwraca. Złość nie rozwiązuje problemów , które sprawiły, że czułeś się przestraszony lub bezbronny. Jeśli złość nie zostanie odpowiednio przeanalizowana zamiast dostarczeniu CI wartościowych informacji (np. że ktoś przekracza Twoje granice) może stworzyć CI nowe problemy na gruncie społecznym i zdrowotnym.

[/fusion_text][fusion_imageframe custom_aspect_ratio=”100″ lightbox=”no” linktarget=”_self” align_medium=”none” align_small=”none” align=”none” hover_type=”none” caption_style=”off” caption_align_medium=”none” caption_align_small=”none” caption_align=”none” caption_title_tag=”2″ animation_direction=”left” animation_speed=”0.3″ hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” sticky_display=”normal,sticky” filter_hue=”0″ filter_saturation=”100″ filter_brightness=”100″ filter_contrast=”100″ filter_invert=”0″ filter_sepia=”0″ filter_opacity=”100″ filter_blur=”0″ filter_hue_hover=”0″ filter_saturation_hover=”100″ filter_brightness_hover=”100″ filter_contrast_hover=”100″ filter_invert_hover=”0″ filter_sepia_hover=”0″ filter_opacity_hover=”100″ filter_blur_hover=”0″ image_id=”3308|fusion-1200″]https://eiexpert.pl/wp-content/uploads/2022/10/2912404-zlosc-a-inteligencja-emocjonalna-1200×797.jpg[/fusion_imageframe][fusion_text hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” sticky_display=”normal,sticky” animation_direction=”left” animation_speed=”0.3″]

Jakich narzędzi możemy użyć, żeby radzić sobie ze złością?

Nauczenie radzenia sobie ze złością powinno być u nas wykształcone w naszym dzieciństwie. Wtedy to powinniśmy nauczyć się ją wyrażać bezpiecznie i w kontrolowany sposób tak, aby nie popaść w niekontrolowany gniew. Jeśli byliśmy uczeni „złość piękności szkodzi” lub „nerwy do konserwy”, a nasi opiekunowie uczyli nas, że złość jest niegrzeczna i źle o nas świadczy, to dzisiaj możemy ją często tłumić, a w kulminacyjnych sytuacjach wybuchać gniewem.

Tłumienie złości

Tłumienie złości nie spowoduje, że ona zniknie, a wręcz może powodować długotrwały smutek i przejść na dolegliwość psychosomatyczne. Te objawy w ciele są różne, ale najczęściej odczuwane są jako bóle głowy, brzucha czy karku.

Co robić by poradzić sobie ze złością?

Na początku trzeba zadać sobie pytanie jak wygląda obecnie Twoje życie? Czy może jest tak, że masz bardzo duży stres (kredyt, problemy w pracy, rodzinie). Jeśli żyjesz w permanentnym stresie i ledwo wiążesz koniec z końcem to odczuwanie złości mówi Ci, że Twoje granice są cały czas przekraczane. Jest ona dla Ciebie taki sam jak ból dla ciała który mówi ze cos jest nie tak. Pora zastanowić się nad swoim życiem. Może czas na poważne zmiany? W krótszej perspektywie dobrze jest skonsultować się ze specjalistą aby opracować plan zmiany w życiu. W dłuższej perspektywie możesz zadbać o rozwój swojej inteligencji emocjonalnej.

Odczuwanie złości i skąd się bierze taka reakcja

To nie koniec „diagnostyki” jaką powinieneś u sobie przeprowadzić. Drugim etapem to zastanowienie się jak często odczuwasz złość. W naszym treningu przygotowaliśmy odpowiednią kartę pracy do tego. Natomiast bez niej możesz również spróbować sam notować kiedy i w ramach jakich reakcji powstaje u Ciebie złość. Celem jest odpowiedzenie na pytanie czy to na pewno jest złość. Możesz uważać, że to coś to złość, ale może to być emocja złożona do której nie masz teraz dostępu.

Podstawową rada dla każdej osoby odczuwającej złość to pamiętanie o tym, że dla ludzi naturalne jest to, że złość powodują u nas inni ludzie, a dokładnej ich zachowania. Może to być prawdą, ale na pewno nie całym wyjaśnieniem. Odczuwana złość może nas informować o nieprzepracowanych przez nas rzeczach/sytuacjach. Przyglądaj się swojej złości nie tylko pod kątem tego jaka jest dana sytuacja lub zachowanie innej osoby ale przede wszystkim na co w Tobie ta sytuacja lub zachowanie tej osoby naciska, że aż powstaje złość. Dojście do tego źródła może pozwolić Ci to przepracować i się uwolnić od złości.

Jeśli należysz do osób, które nie odczuwają złości to najprawdopodobniej siebie okłamujesz 😉 jest mało prawdopodobne, że jej nigdy nie odczułeś. Możliwe, że w dzieciństwie nauczyłaś się ją bardzo dobrze tłumić. Dzisiaj jednak może ona wychodzić pod postacią somatyczną w Twoim ciele.

Jak już dotarłaś/dotarłeś do tego momentu to może warto zastanowić się nad zasobem, który nie tylko pozwala sobie dobrze radzić ze złością, ale też innymi emocjami. Jest nim inteligencja emocjonalna. Razem z nami możesz wykonać diagnozę inteligencji emocjonalnej a następnie, jeśli będzie taka potrzeba, przejść przez trening inteligencji emocjonalnej.

Polecamy:

Przetestuj naukowo swoją inteligencję emocjonalną
Zostań Diagnostą Inteligencji Emocjonalnej EIExpert
Zostań Trenerem Inteligencji Emocjonalnej EIExpert

Błędy poznawcze
Lista błędów poznawczych
Asertywność i osoba asertywna
Efektywna komunikacja

[/fusion_text][fusion_imageframe custom_aspect_ratio=”100″ lightbox=”no” linktarget=”_self” align_medium=”none” align_small=”none” align=”none” hover_type=”none” caption_style=”off” caption_align_medium=”none” caption_align_small=”none” caption_align=”none” caption_title_tag=”2″ animation_direction=”left” animation_speed=”0.3″ hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” sticky_display=”normal,sticky” filter_hue=”0″ filter_saturation=”100″ filter_brightness=”100″ filter_contrast=”100″ filter_invert=”0″ filter_sepia=”0″ filter_opacity=”100″ filter_blur=”0″ filter_hue_hover=”0″ filter_saturation_hover=”100″ filter_brightness_hover=”100″ filter_contrast_hover=”100″ filter_invert_hover=”0″ filter_sepia_hover=”0″ filter_opacity_hover=”100″ filter_blur_hover=”0″ image_id=”3309|fusion-1200″]https://eiexpert.pl/wp-content/uploads/2022/10/8dvypdya35q-kontrola-zlosci-kwestionariusz-1200×800.jpg[/fusion_imageframe][/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]

Podziel się artykułem:

EI Expert - inteligencja emocjonalna w teorii i praktyce
Czym jest system EI Expert?

Więcej wpisów

Podziel się: