Jak wychowywać dziecko

Warto celebrować różnice między chłopcami a dziewczynkami.

Jeśli zgadzasz się z tym zdaniem, to może także należysz do tzw. tekstylnych rodzin? To takie rodziny, w których dzieci nigdy nie widziały swoich rodziców nago. Jest to smutne, ale drogi rodzicu, nie oznacza to, że to Twoja wina. Zaraz wszystko wyjaśnię.

Jeśli Twoje dziecko ma mniej niż dziesięć lat i nie pokazujesz mu się rutynowo nago, to może mieć problemy z zrozumieniem różnic między płciami. Ty również pewnie będziesz miał problem z wytłumaczeniem mu tego. Dzieciom nie trzeba wyjaśniać różnicy między płciami. Jeśli zapytają wprost, można to zrobić tak, jak z każdą inną sprawą – po prostu sięgnąć po książkę, która wyjaśnia różnice anatomiczne. Dzieci uczą się tego, co muszą wiedzieć o płci, żyjąc swoim życiem. Twoje dziecko obserwuje Ciebie i drugiego rodzica, jak wchodzicie w interakcje, jak podejmujecie decyzje i dzielicie się zadaniami. Jeśli dzieci dorastają, widząc mężczyzn i kobiety ubierających się lub zachowujących inaczej niż oni, będą myśleć, że tak powinno być. Jeśli dorastają, widząc mężczyzn i kobiety zachowujących się i ubierających podobnie, będą myśleć, że tak właśnie powinno być. Wszyscy określamy swoje miejsce w tym świecie na podstawie naszych doświadczeń życiowych i wniosków, wypowiedzianych i niewypowiedzianych. Decydujemy się dostosować do oczekiwań społecznych lub w pewnym stopniu buntujemy się przeciwko nim.

Wychowując nastolatka

Dlaczego różnice płciowe są atutem, a nie przeszkodą?

Tak  – chłopcy i dziewczynki są różne, lecz równie wyjątkowe. Ich różnice nie są barierą, lecz bogactwem, które potrafi zaskoczyć, jeśli tylko pozwolimy im rozwijać się swobodnie, respektując ich unikalne cechy i potrzeby. Ich różnorodność jest zapisana w DNA, uwidacznia się w sposobie przetwarzania informacji, reagowania na otoczenie, przeżywania emocji. To nie są popkulturowe stereotypy. To jest esencja natury, z którą trudno polemizować. I chociaż fizyczne i psychiczne różnice między chłopcami a dziewczynkami są faktem, to nie można pozwolić, aby ktokolwiek bagatelizował znaczenie płci dziecka w procesie wychowania. To ma znaczenie, ogromne znaczenie.

Dzieci nie są androgynicznymi istotami (z gr. andros „mężczyzna”, gyne „kobieta” – występowanie u danej osoby cech psychicznych charakterystycznych zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn), lecz fascynującymi osobowościami z własnymi pragnieniami, uczuciami, myślami. Mają w sobie zapisane mnóstwo wspaniałych, tajemniczych, magicznych informacji, które ujawniają się w ich zachowaniach, reakcjach, marzeniach. To dzieło Matki Natury, to naturalny porządek, który działa niezawodnie w kontekście wychowania dziecka.

Chłopcy i dziewczynki zaskakują swoją wrażliwością, reakcją na uczucia, pochwały, miłość, życzliwość, stanowczość w głosie, konsekwencję w działaniu i spełnianie oczekiwań. Każde z nich, bez względu na płeć, jest gąbką chłonącą otaczającą rzeczywistość, obserwującą, uczącą się, doświadczającą. Jeśli traktujemy je inaczej, to ze względu na ich wiek, a nie płeć, co jest ważnym aspektem w wychowaniu dziecka.

Zderzenie z rzeczywistością

Jak zmartwienia rodziców wpływają na proces wychowania nastolatka?

Rodzice noszą w sobie różne, głęboko ukryte zmartwienia, które różnią się w zależności od tego, czy dotyczą syna czy córki. Kiedy wychowujesz syna to martwisz się o SWÓJ szacunek w społeczeństwie. Kiedy wychowujesz córkę to martwisz się o JEJ szacunek w społeczeństwie. Martwienie się o swoje dzieci to integralna część wychowania, jednak przeżywane inaczej w zależności od tego, czy wychowujemy syna czy córkę. Zmartwienia te dotyczą szacunku, jakim obdarzy ich społeczeństwo, ale również własnych oczekiwań, które projektujemy na nasze pociechy.

Istnieją osoby, które zachęcają do ignorowania różnic płciowych, twierdząc, że dzieci nie rozumieją swojej płci, że to my narzucamy im role w procesie wychowania. To prawda, dziewczynka z radością będzie bawić się zabawkami konstrukcyjnymi, a chłopiec lalką. Liczy się zabawa, uwaga i radość, jaką czerpią z małych odkryć każdego dnia. Różnice między wychowywaniem dziewczynki a chłopca są oczywiste, lecz nie większe niż różnice między wychowywaniem dwójki chłopców czy dwójki dziewczynek. Każde dziecko jest wyjątkowe i wymaga indywidualnego podejścia w kontekście wychowania, które pozwoli na rozwijanie swoich pasji, talentów i osobowości.

Wychowując syna martwisz się o to, czy zyska szacunek w społeczeństwie. Czy będzie silny, pewny siebie, czy zdoła stawić czoła wyzwaniom, które na niego czekają? Czy będzie miał odwagę wyrażać swoje uczucia i emocje, nie tracąc przy tym swojej męskości? Świat nie zawsze jest przyjaznym miejscem dla chłopców, którzy odważą się być sobą, którzy mają odwagę kwestionować narzucone im role i oczekiwania. Podobne zmartwienia towarzyszą rodzicom córek, którzy również martwią się o ich szacunek w społeczeństwie. Jednak w przypadku dziewcząt dochodzi jeszcze jedna warstwa zmartwień, a mianowicie kwestia ich wyglądu. W świecie, który nieustannie ocenia kobiety przez pryzmat ich urody, trudno nie martwić się o to, czy nasze córki będą potrafiły odnaleźć swoją wartość niezależnie od opinii innych.

Nie każde dziecko będzie pasować do ustalonych, często ograniczających schematów, które narzuca społeczeństwo. Może to my jesteśmy tym pudełkiem, z którego dzieci starają się wydostać, aby przeżyć nieskrępowane życie? Może to my powinniśmy pomóc im rozwinąć skrzydła i być niezależnymi, świadomymi swoich wartości osobami? 🙂 W tej dżungli oczekiwań, norm społecznych i osobistych zmartwień, jak zatem wspierać swoje dzieci, aby rosły na silne, pewne siebie osoby? Jak kształtować ich postawy w obliczu wyzwań, jakie stawia przed nimi życie? W kontekście wychowania chłopców i dziewcząt, warto zwrócić uwagę na kilka aspektów, które mogą okazać się kluczowe.

Jak wychowywać dziewczynkę?

Jak podkreśla psycholog Lisa Damour w swojej książce ” Pod presją. Twarzą w twarz z epidemią stresu i lęku wśród dziewcząt”, dziewczynki często doświadczają dodatkowej presji, by być doskonałymi, co może utrudnić im osiągnięcie sukcesu zawodowego i osobistego. Damour oferuje praktyczne wskazówki, jak przygotować swoje córki do przełamywania tych barier. Zebrałem je w 7 punktach dla Ciebie tutaj:

1. Rozwijanie umiejętności asertywności. Zachęcaj swoją córkę do wyrażania swoich opinii. i Nie myl asertywności z agresją. Więcej o asertywności możesz przeczytać tutaj, natomiast o tym, jak być asertywnym, poczytasz tutaj.  Waszym – jako rodziców – celem jest to, aby nauczała się być otwarta i uczciwa w komunikacji z innymi i samą ze sobą.
2. Budowanie pewności siebie. Pomagaj córce rozwijać pewność siebie poprzez umożliwienie jej eksplorowania swoich zainteresowań i pasji. Pochwal jej osiągnięcia i zachęcaj do próbowania nowych rzeczy, nawet jeśli może się to wiązać z porażką.
3. Kształtowanie zdrowego stosunku do własnego ciała i wyglądu. Naucz córkę, że jej wartość jako osoby nie jest związana z jej wyglądem. Zachęcaj ją do akceptacji swojego ciała i skupiania się na swoich zdolnościach i osiągnięciach.
4. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z trudnymi emocjami. Pomóż córce nauczyć się radzić sobie z trudnymi emocjami, takimi jak złość czy smutek, w zdrowy sposób. Ucz ją, jak wyrażać swoje uczucia i szukać wsparcia, gdy tego potrzebuje. Tutaj przyda się Twoja inteligencja emocjonalna. Nikt nie jest w stanie wnieść tak dużo wkładu w rozwój emocjonalny Twojej córki, jak Ty. Jeśli jej nie posiadacie jako rodzice, to własny trening inteligencji emocjonalnej jest konieczny.
5. Edukacja na temat podwójnych standardów i nierówności płci. Omów z córką istniejące nierówności płciowe i podwójne standardy, które mogą napotkać kobiety i dziewczęta.
6. Zachowanie niezależności i indywidualności. Zachęcaj ją do podejmowania własnych decyzji i bycia wierną sobie.
7. Wsparcie w budowaniu relacji. Zachęcaj córkę do budowania zdrowych relacji z rówieśnikami i dorosłymi, oferując jej doradztwo w trudnych sytuacjach społecznych.

Jak wychowywać chłopca?

Najlepszą odpowiedź na to pytanie można znaleźć w książce psychologa Michaela C. Reicherta pod tytułem „Jak wychowywać chłopca. Potęga relacji w kształtowaniu dobrych ludzi„. Reichert wyjaśnia, że tradycyjne paradygmaty dotyczące tego, że chłopcy powinni być „męskimi”, mogą powodować, że zamykają się w sobie, co prowadzi do złości, izolacji, buntów, trudnych zachowań lub nawet postaw destrukcyjnych.

W książce niestety trudno jest jednoznacznie znaleźć praktyczne wskazówki jak wychowywać chłopca. Jednakże postarałem się je wyodrębnić i wypisać w punktach tutaj:

1. Nie oceniaj. Jako rodzic powinieneś słuchać i obserwować swojego syna bez oceniania. Dzięki temu będzie wiedział, że jest słyszany.
2. Silne relacje. Nie chodzi tu tylko o relacje z rodzicami, ale również z nauczycielami, trenerami i innymi autorytetami. Dobrze jest wyszukiwać takie szkoły i zajęcia dodatkowe, gdzie występują osoby potrafiące nawiązać relacje z chłopcami. Młody mężczyzna ich potrzebuje. Jeśli zostaną one zapewnione, to będzie automatycznie motywował się do pracy nad sobą i wyzwaniami stawianymi mu, na przykład w sporcie. Bez nich taka motywacja nie wystąpi.
3. Rozmawiaj o uczuciach. Zachęcaj do rozmowy o jego uczuciach (daj przykład i mów również o swoich). Dotyczy to również jego romantycznych przeżyć.
4. Podkreśl znaczenie szacunku dla kobiet. Nie robisz tego dla innych kobiet. Robisz to dla niego. Jeśli nie będzie miał szacunku do kobiet, to nigdy nie zbuduje wartościowej relacji z nimi. Pozwól mu uwolnić się z szkodliwych schematów, jakie występują w naszej kulturze. Tutaj możesz przeczytać o tym więcej (Czy jesteś incelem?).
5. Zachęcaj i pozwalaj mu na wyrażanie bólu fizycznego i emocjonalnego. Uświadom mu, że prawdziwy mężczyzna płacze i odczuwa ból oraz ma prawo to wyrażać.

A zatem, wychowując swoje dzieci, warto pamiętać o tych wyzwaniach i starać się stworzyć dla nich środowisko, które pozwoli im rozwijać się swobodnie, bez obaw o ocenę, z pełnym wsparciem ze strony rodziców, którzy rozumieją i doceniają ich unikalność. Niezależnie od tego, czy są chłopcami, czy dziewczynkami, każde dziecko zasługuje na to, aby być kochanym, akceptowanym i wspieranym w swoim dążeniu do samorealizacji, co jest kluczowe w procesie wychowania dziecka.

2 praktyczne rzeczy, jakich potrzebujesz, aby być dobrym rodzicem

1. Cierpliwość. Wychowywanie dzieci wymaga dużej cierpliwości. Gdyby ilość cierpliwości, której potrzebują, przedstawić na wykresie, wyglądałaby jak odwrócona krzywa dzwonowa. Istnieje kilka lat w środku, w wieku około 7-11 lat, kiedy dzieci są dobre w samodzielnej zabawie, nie wpadają w zbyt duże kłopoty i nie wymagają zbyt wiele uwagi. Następnie przychodzi okres dojrzewania, i zdają się tracić rozum. Twoja cierpliwość wobec nich musi wrócić do poziomu, na którym była, gdy były małymi dziećmi.
2. Czas. Nic nie zastąpi spędzania dużej ilości czasu z dziećmi w miarę ich dorastania. Chodzi o czas wysokiej jakości, a nie o to, że „jestem w tym samym pokoju, ale robię coś innego”. Połóż się na podłodze i baw się z nimi. Zadawaj im tyle pytań, ile one zadają Tobie. Jeśli to możliwe, dostosuj swój harmonogram pracy, aby pasował do ich harmonogramów. Nigdy nie odzyskasz tego czasu z nimi, gdy dorosną, a nie chcesz spędzić reszty życia żałując, że nie cieszyłeś się nimi bardziej, gdy były młodsze.

Na koniec coś ode mnie:

Chciałbym, abyśmy jako rodzice zawsze, zanim pójdziemy do specjalisty ze swoim dzieckiem, zastanowili się, czy problem nie leży w nas. W mojej praktyce klinicznej większość dzieci i młodzieży, która trafiała do mnie, miała rodziców, którzy w pierwszej kolejności powinni pracować nad sobą. Nie chodzi o to, abyś czuł/a się winny/a. Chodzi o to, że każdy z nas jest niedoskonały. Każdy z nas może coś w sobie zmienić/poprawić. Jak uda nam się poprawić siebie, to po prostu będzie nam łatwiej wychowywać nasze dzieci. Zobacz tutaj, może Twój trening inteligencji emocjonalnej jest właśnie najlepszą rzeczą, jaką możesz zrobić dla swojego dziecka.