Kiedy ostatnio naprawdę zrozumiałeś perspektywę innej osoby? W świecie pełnym powierzchownych rozmów i pośpiechu, empatia poznawcza i emocjonalna staje się kluczem do prawdziwego zrozumienia i głębokich relacji. W tym artykule odkryjesz, dlaczego jest tak ważna i jak może przekształcić Twoje podejście do ludzi wokół Ciebie.
Empatia
Tajemnica, dzięki której zrozumiesz każdego człowieka!
Empatia to zdolność do wczuwania się i rozumienia uczuć innej osoby. Innymi słowy, jest to zdolność do postrzegania świata z perspektywy kogoś innego i odczuwania reakcji emocjonalnej, która jest zgodna z ich doświadczeniem.
Empatia poznawcza
Klucz do umysłu innych – odkryj, co naprawdę myślą!
Empatia poznawcza polega na rozumieniu, jak inni ludzie myślą i czują, podczas gdy empatia emocjonalna wiąże się z odczuwaniem emocji innej osoby. W empatii poznawczej chodzi o zdolność do wczuwania się w uczucia innych, jakby patrząc w ich duszę. To nie jest wrodzona cecha – to umiejętność, której się uczymy, by lepiej rozumieć innych.
Empatia emocjonalna
Kiedy twoje serce bije w rytmie innych: Odkryj empatię emocjonalną!
Empatia emocjonalna to moment, gdy naprawdę czujesz to, co czuje inna osoba, jakbyś „złapał” te same emocje. Często mówi się o niej jako o „zarażeniu uczuciami”. To najbliższe temu, co większość z nas rozumie pod pojęciem „empatia”, ale z większym naciskiem na emocje.
Jak empatia wpływa na nasze codzienne interakcje
Dlaczego empatia może być Twoją supermocą… lub Twoją słabością?
Empatia jest niezbędna w zrozumieniu ludzkich zachowań (np. Hogan, 1969). Może prowadzić do tendencji prospołecznych (np. Eisenberg i Strayer, 1987), ale może być również związana z zachowaniami antyspołecznymi (np. Bischof-Kohler, 1991). Osoby z autyzmem często nie mają empatii i są znane z tego, że są niewrażliwe na emocje innych (np. Baron-Cohen i Bolton, 1993; Frith, 1989; Happe, 1994). Podobnie, uważa się, że osoby ze zdiagnozowanym osobowością dyssocjalną (antyspołeczne zaburzenie osobowości ang. antisocial personality disorder – ASPD) nie są w stanie wczuć się w otoczenie lub odczuwać współczucia wobec innych (Bootzin i inni., 1993).

Jak mogła wyewoluować empatia poznawcza?
Sekrety ewolucji: Dlaczego ludzie są tak empatyczni?
Ludzie ewoluowali, aby posiadać zdolność znaną jako „Teoria Umysłu”, która pozwala nam zrozumieć zachowanie i intencje innych ludzi. Ta zdolność nie tylko jest ważna w rozmowach, ale także pomaga nam wychowywać dzieci, oceniać, czy ktoś kłamie i wykorzystywać lub oszukiwać innych. Empatia jest nieocenionym narzędziem do interakcji z otaczającym nas światem.
Od dawna uważano, że empatia jest podstawą altruizmu u ludzi i zwierząt. Tego rodzaju zachowanie jest często napędzane przez dobór naturalny – aby pomóc przetrwać naszemu gatunkowi (Slater, 1994). Ponadto empatia może być ważnym czynnikiem wpływającym na rozwój moralny (Hoffman, 1987) i środkiem ograniczania przemocy (Plutchik, 1987). Co zaskakujące, nawet jednodniowe niemowlęta mogą już wykazywać oznaki empatii (Sagi i Hoffman, 1976).
Empatia poznawcza vs emocjonalna – która jest ważniejsza?
Empatia poznawcza i empatia emocjonalna od dawna są postrzegane jako odrębne koncepcje. Jednak badania sugerują, że mogą się one pokrywać. Prawdziwa empatia łączy ze sobą zarówno empatię poznawczą, jak i emocjonalną. Wskazuje się, że empatia poznawcza jest niezbędna do przetwarzania emocjonalnego (Staub, 1987; Blaira i inni, 1996) czyli do empatii emocjonalnej.
Emocje są narzędziami przetrwania i komunikacji (np. Plutchik, 1987). Tzw. pozytywne emocje przynoszą poczucie bezpieczeństwa, komfortu i relaksu, a także ożywiają nasz układ odpornościowy. Z drugiej strony, tzw. negatywne emocje wywołują poczucie zagrożenia, dyskomfortu i mogą mieć szkodliwy wpływ na nasze ogólne samopoczucie (Booth i Pennebaker, 2000; Millenson, 1995; Strongman, 1996). Empatia poznawcza pomaga nam rozpoznać, jak czują się ludzie i zachęca nas do dążenia do pozytywnych emocji u osób wokół nas, jednocześnie minimalizując nieprzyjemne doświadczenia.
Osoby, które hojnie okazują współczucie lub zrozumienie (empatia emocjonalna) członkom rodziny, znajomym, rywalom i ludziom z innych społeczności, często nie czerpią żadnych korzyści w zamian. Taka bezkrytyczna empatia emocjonalna prawdopodobnie byłaby dla nich z czasem niekorzystna. Dlatego empatia poznawcza pod kątem ewolucyjnym wydaje się lepsza.

Korzyści płynące z empatii poznawczej bez empatii emocjonalnej
Poruszanie się w złożonym świecie społecznym ludzi wymaga zarówno empatii poznawczej, jak i emocjonalnej. Podczas gdy empatia poznawcza pozwala nam zrozumieć umysły innych, czyli ich zachowanie oraz dokonać skutecznych prognoz, empatia emocjonalna może być przytłaczająca i hamować nasze cele, jeśli występuje w znacznych ilościach. Ponadto istnieją pewne sytuacje, w których dzielenie się pozytywnymi emocjami rozpraszałoby nas i oddalało od celu. Pozwolenie sobie na posiadanie empatii poznawczej przy jednoczesnym utrzymywaniu emocji w minimalnych ilościach ułatwia udane zachowania agonistyczne. Ostatecznie ci, którzy opanowali umiejętność korzystania z empatii poznawczej bez empatii emocjonalnej, odnieśli historycznie większy sukces niż ci, którzy tego nie robią lub nie mogą.
Korzyści z empatii emocjonalnej
Korzystanie z empatii emocjonalnej bez empatii poznawczej pozwala natychmiast reagować na uczucia osób wokół nas, łącząc i synchronizując nas jako grupę. Empatia emocjonalna wzmacnia naszą zdolność do wrażliwości na siebie nawzajem, motywując nas do pomocy w razie potrzeby. Empatia emocjonalna ostatecznie prowadzi to do empatii poznawczej, pozwalając nam czytać między wierszami i jeszcze lepiej się rozumieć.
Jak połączenie empatii poznawczej i emocjonalnej może zmienić Twoje życie społeczne?
Posiadanie solidnego zrozumienia i rozróżnienia empatii poznawczej i empatii emocjonalnej oraz stosowanie ich razem może mieć kluczowe znaczenie dla udanej interakcji społecznej. Integracja między nimi pozwala nam lepiej motywować się do działań prospołecznych, zrozumieć, co jest społecznie odpowiednie i silniej odczuwać pomoc naszym bliskim. Ta integracja może pomóc nam zapewnić pomoc, która jest właściwego rodzaju, wolna od przemocy i manipulacji, dając nam najlepszą szansę na zbudowanie znaczących relacji z innymi.
Jak empatia poznawcza może przekształcić Twoje relacje w miejscu pracy?
Oczywiste jest, że budowanie silnych więzi emocjonalnych ze współpracownikami ma kluczowe znaczenie dla udanej pracy zespołowej. Wymaga to jednak zrozumienia perspektywy innej osoby i umiejętności odpowiedniego reagowania. Dlatego ważne jest, aby kultywować umiejętności empatii poznawczej w firmie. Empatia poznawcza pozwala nam oceniać zachowania i uczucia ludzi, porównywać je z naszymi własnymi doświadczeniami i podejmować świadome decyzje, aby wspierać naszych kolegów, kiedy najbardziej tego potrzebują. Poświęcając czas na rozwijanie tej umiejętności, możemy wspierać znaczące relacje oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu, umożliwiając nam lepszą współpracę i tworzenie środowiska przygotowanego do osiągania wysokich wyników.

Zrozumienie perspektywy innych – jak rozwijać empatię poznawczą?
Zdolności rozumienia i doceniania perspektywy innej osoby – jest kluczowym elementem inteligencji emocjonalnej. Jest to zdolność do dokładnego uchwycenia czyichś uczuć, myśli i motywów, jednocześnie biorąc pod uwagę kontekst, w którym istnieją. Empatię poznawczą można rozwijać, obserwując wzorce komunikacji, zbierając wgląd w sygnały społeczne i interpretując język ciała (jest to część naszego treningu inteligencji emocjonalnej). Dzięki wglądowi w stany mentalne innych stajemy się lepiej przygotowani do empatii wobec nich i ich perspektyw. Poświęcając czas na pielęgnowanie tej umiejętności, stajemy się bardziej dostrojeni do naszego środowiska i bardziej biegli w mediacji konfliktów. Ostatecznie pozwala nam to tworzyć wzajemnie korzystne relacje oparte na zrozumieniu i zaufaniu.
Kult pracy się zmienia: Dlaczego empatia poznawcza jest teraz ważniejsza niż kiedykolwiek?
Zrozumienie oparte na empatii staje się coraz ważniejszą umiejętnością w miejscu pracy. Jednym z tego powód jest naturalne wypieranie starszych wiekowo pracowników młodszymi. Kult pracy przestaje mieć takie znaczenie jaki miał dla naszych rodziców. Wielu z młodych pracowników twierdzi, że empatyczne przywództwo ma bezpośredni wpływ na ich zadowolenie z miejsca pracy (Negoro i Wibowo, 2021). Empatia poznawcza pozwala budować silniejsze relacje z członkami zespołu. Lepiej poruszasz się w interakcjach społecznych i tworzyć poczucie przynależności.
Często kojarzymy empatię z ideą uczucia – że należy próbować ucieleśnić lub doświadczyć emocji drugiego Człowieka. Prawda jest taka, że aby naprawdę wczuć się w kogoś trzeba zrozumieć emocji innych. Empatia poznawcza i zdolność krytycznego myślenia, aby zrozumieć i odpowiednio reagować na perspektywę innej osoby, jest niezbędna do skutecznej komunikacji i współpracy. Wykorzystanie empatii poznawczej i emocjonalnej tworzy holistyczne podejście do zrozumienia drugiego Człowieka.
Jak empatia poznawcza może przekształcić Twoje podejście do konfliktów?
Rozwiązywanie konfliktów to delikatna sztuka, która wymaga zarówno wnikliwego wglądu, jak i wrażliwości. Próbując rozwiązać sporne kwestie w zespołach lub organizacjach, ważne jest, aby obiektywnie rozważyć wszystkie perspektywy, nie ulegając osobistym uprzedzeniom. Utrzymanie obiektywnej perspektywy może być trudne ze względu na empatię emocjonalną wobec osób zaangażowanych w spór. Na szczęście empatia poznawcza zapewnia nam narzędzie do osiągnięcia tego celu. Rozumiejąc stany psychiczne innych bez przytłaczania się emocjami, możemy oderwać się od subiektywnych opinii i osądów, co ostatecznie prowadzi do bardziej zrównoważonej oceny danej sytuacji. Dzięki zrozumieniu, w jaki sposób empatia poznawcza pozwala nam zachować równowagę w burzliwych warunkach, zyskamy cenny wgląd w to, dlaczego przyjęcie obiektywnego punktu widzenia ma sens.
Jak empatia poznawcza i emocjonalna kształtują nasze reakcje na złożone problemy?
W obliczu złożonych problemów rozpoznanie różnicy między empatią poznawczą i emocjonalną jest niezbędne do zrozumienia, jak najlepiej reagować. Podczas gdy empatia poznawcza pociąga za sobą racjonalny proces myślowy mający na celu znalezienie rozwiązania, empatia emocjonalna koncentruje się na oferowaniu komfortu i ukojenia. Ucząc się rozróżniać te dwa rodzaje empatii, jesteśmy lepiej przygotowani do życzliwej oceny sytuacji i mądrego wyboru odpowiedniej reakcji. Zrozumienie, jak i kiedy stosować empatię poznawczą i emocjonalną, może zapewnić korzystny poziom wsparcia. Będzie to prowadzić do efektywnej pomocy u drugiej osoby z trudnymi przeszkodami i zainicjować pozytywne zmiany.
Rozwijanie zarówno poznawczej, jak i emocjonalnej empatii ma szereg pozytywnych korzyści w naszych codziennych interakcjach. Intelektualna wiedza o tym, jak ludzie się czują, to nie to samo, co odczuwanie tego, więc połączenie tych dwóch oferuje bardziej wszechstronną perspektywę na doświadczenia innych. Rozumiejąc poznawcze aspekty empatii, takie jak inni mogą myśleć lub czuć, możemy rozwinąć bardziej wszechstronne perspektywy na sytuacje interpersonalne. Na przykład zrozumienie, jak funkcjonują emocje, może pomóc nam lepiej zrozumieć kogoś, gdy wyraża swoje uczucia. I odwrotnie, empatia emocjonalna zapewnia nam narzędzia do dzielenia się własnymi doświadczeniami z większą autentycznością i wpływem. Razem te dwie formy empatii pozwalają nam spojrzeć poza nasze ograniczone perspektywy i odnosić się do innych ludzi na głębszym poziomie.

Jak empatia poznawcza i emocjonalna przekształcają relacje zawodowe i zwiększają efektywność zespołu?
Niezależnie od tego, czy pracujesz w biurze, w laboratorium czy w hali produkcyjnej, Twoje interakcje ze współpracownikami odgrywają istotną rolę w efektywności Twojego zespołu. Budowanie znaczących relacji zawodowych z współpracownikami i zrozumienie ich perspektyw może pomóc w rozwijaniu współpracy i zaufania, prowadząc do lepszego środowiska pracy. Wykorzystując oba rodzaje empatii do oceny poglądów współpracowników, możesz uzyskać głębszy wgląd w ich doświadczenia, pomagając sobie w rozwijaniu bliższych relacje i usprawniać współpracę zespołową. Co więcej, gdy priorytetowo traktujemy myśli i uczucia każdego współpracownika, każdy może czuć się komfortowo, dzieląc się swoimi pomysłami i pracując razem.
Wykorzystanie empatii poznawczej do osiągnięcia korzystnych porozumień w negocjacjach!
Negocjacje mogą być złożone i trudne, a tradycyjne techniki negocjacyjne nie zawsze przynoszą pożądany rezultat. Dlatego empatia jest niezbędna do udanych negocjacji. Rozwijając zrozumienie celów i emocji każdej ze stron, możesz osiągnąć wzajemnie korzystne porozumienie. Empatia zapewni Ci wgląd w motywacje i uczucia innych stron, umożliwiając zrozumienie ich potrzeb. Zrozumienie to obejmuje umiejętność identyfikowania potencjalnych przeszkód i tworzenia kreatywnych rozwiązań. Łącząc wiedzę sytuacyjną i świadomość emocjonalną, aby ustalić, jak najlepiej postępować, możesz skutecznie wykorzystać to empatyczne podejście podczas negocjacji, aby znaleźć wspólną płaszczyznę i osiągnąć korzystną pozycję dla wszystkich zaangażowanych.
Empatia poznawcza jako fundament inteligencji emocjonalnej
Wielokrotne badania wskazują, że inteligencja emocjonalna jest kluczem do awansu zawodowego oraz efektywnego kierowania zespołami. Istota inteligencji emocjonalnej tkwi w zdolności do racjonalnego rozumienia i interpretacji własnych uczuć. Aby ją w pełni rozwijać, warto zacząć od kształtowania zarówno empatii poznawczej, jak i emocjonalnej. Możesz to zrobić tutaj.
Jak poprawić empatię poznawczą, aby lepiej rozumieć uczucia innych?
1. Zwróć szczególną uwagę na komunikację niewerbalną innych osób.
Przeanalizuj ich język ciała, ton i mimikę twarzy – może to być korzystne w interpretacji ich myśli i emocji. Na przykład brak kontaktu wzrokowego może wskazywać na poczucie dyskomfortu lub zastraszenia. Aby pomóc w budowaniu udanej współpracy, bądź świadomy tych subtelnych wskazówek.
2. Skorzystaj z okazji do nauki
Poszerzenie zrozumienia różnych perspektyw może zwiększyć samoświadomość, empatię i inteligencję emocjonalną. Pamiętaj, aby aktywnie słuchać unikalnych interpretacji wydarzeń i sytuacji, angażując się w historie członków zespołu. Kiedy pojawiają się rozmowy na temat bardzo zróżnicowanych doświadczeń życiowych, wykorzystaj je jako okazję do zbliżenia się i lepszego zrozumienia siebie i innych
3. Odejdź od błędów poznawczych
Aby zapewnić bezstronność, ważne jest, aby rozpoznać i odejść od błędów poznawczych. Te z góry przyjęte poglądy wynikają z osobistych doświadczeń i zakorzenionych opinii. Aby skutecznie ocenić punkt widzenia innej osoby, aktywnie dąż do zawieszenia osądu i dąż do bardziej integracyjnego poglądu.

Jak nasze przeszłe doświadczenia wpływają na naszą zdolność do empatii poznawczej?
Zdobycie zdolności do empatii poznawczej może być wyzwaniem, więc zajmijmy się kilkoma typowymi przeszkodami, które mogą utrudniać postęp:
1. Wychowanie odgrywa kluczową rolę w naszym postrzeganiu świata i zdolności do empatii wobec innych. Jeśli brakowało nam walidacji emocjonalnej lub byliśmy świadkami nieodpowiedniego modelowania empatii podczas naszych młodzieńczych lat, łączenie się z uczuciami innych może być trudniejsze.
2. Przeszłe doświadczenia, w których nasze potrzeby emocjonalne nie zostały uwzględnione, mogą wpłynąć na to, jak reagujemy na czyjeś cierpienie.
3. Społeczeństwa i kultury mają moc kształtowania naszego poglądu na emocje i empatię. Jeśli tłumienie lub lekceważenie pewnych emocji jest znormalizowane, może być trudno je w pełni zrozumieć lub wyrazić.
Empatia poznawcza – ciesz się głębszymi relacjami – z nawigatorem emocji
Uzyskaj głębsze zrozumienie innych dzięki empatii poznawczej i w ten sposób wzbogać swoje relacje interpersonalne. Dostrzegając uczucia, które kierują innymi w interakcjach, możesz budować trwalsze relacje i cieszyć się bardziej satysfakcjonującym życiem. Sprawdź co może dać Ci nasz trening: Nawigator Emocji Trening Inteligencji Emocjonalnej. Wpisz kod: 5XU9XAZV, aby otrzymać 1000 zł rabatu. Dostępnych jest tylko 10 takich kuponów. Jeśli chcesz pomagać innym to zapraszam Cię na te szkolenia “Trener Inteligencji Emocjonalnej” lub “Diagnosta Inteligencji Emocjonalnej”
Empatia poznawcza – bibliografia
BARON-COHEN, S., & BOLTON, P. (1993). Autism: The facts. Oxford, England: Oxford University Press
BOOTH, R. J., & PENNEBAKER, J. W. (2000). Emotions and immunity. In M. Lewis & J. M. Haviland-Jones (Eds.), Handbook of emotions (2nd ed.) (pp. 558-570). New York: Guilford Press.
FRITH, U. (1989). Autism: Explaining the enigma. Oxford, England: Blackwell.
HAPPE, F. (1994). Autism: An introduction to psychological theory. London: UCL Press.
MILLENSON, J. (1995). Mind matters: Psychological medicine in holistic practice. Seattle, WA: Eastland Press.
SLATER, P. J. B. (1994). Kinship and altruism. In P. J. B. Slater &T. R. Halliday (Eds.), Behaviour and evolution (pp. 193-222). Cambridge, England: Cambridge University Press.
STAUB, E. (1987). Commentary on Part I. In N. Eisenberg & J. Strayer (Eds.), Empathy and its development (pp. 103-115). Cambridge, England: Cambridge University Press.
STRONGMAN, K. (1996). The psychology of emotion: Theories of emotion in perspective. Chichester, England: John Wiley.