INTELIGENCJA EMOCJONALNA A PSYCHOTERAPIA

Celem psychoterapii jest pomaganie ludziom w modyfikacji ich zachowań, nawyków, schematów poznawczych, strategii radzenia sobie z napięciem i kontroli emocji w kierunku, który korzystający z terapii uważają za pożądany. (…) psychoterapeuta pomaga swojemu klientowi stawać się bardziej sobą, rozwijać swój potencjał i lepiej korzystać z zasobów osobistych. Do takich celów może prowadzić również trening inteligencji emocjonalnej, choć dzieje się to w ograniczonym zakresie. Poprawa trzech pierwszych składników inteligencji emocjonalnej (o nich możesz przeczytać tutaj) prowadzi przez a jednocześnie do lepszego wglądu. Jeśli inteligencje emocjonalną rozumie się w kategoriach zdolności, to jej zwiększenie jest rozwojem osobistego potencjału oraz lepszym wykorzystaniem zasobów osobistych. W psychoterapii jednak ten potencjał i zasoby są rozumiane znacznie szerzej, a w przypadku naszego treningu inteligencji emocjonalnej ograniczają się po prostu do inteligencji emocjonalnej, która – jak wiemy – jest tylko wycinkiem funkcjonowania człowieka. (…) Psychoterapia jest też uznaną na świecie i w Polsce metodą leczenia. (…) W swojej klinicznej odmianie ma na celu leczenie zaburzeń nerwicowych, związanych ze stresem i pod postacią somatyczną, zaburzeń osobowości i zachowania, uzależnień, zaburzeń afektywnych i psychotycznych. Tych problemów trening inteligencji emocjonalnej już nie rozwiąże. Bardzo możliwe jest, że osoby z objawami klinicznymi nie będą w stanie (poprawnie) wykonać ćwiczeń proponowanych w ramach treningu inteligencji emocjonalnej, ani nie wyciągną z nich rozwojowych wniosków. Wówczas należałoby ich skierować po profesjonalną pomoc psychoterapeutyczną. Porównania miedzy treningiem inteligencji emocjonalnej a psychoterapią można również szukać na płaszczyźnie mechanizmów ich działania.

Wyniki badań nad skutecznością psychoterapii w rożnych podejściach i ośrodkach pokazują, że bardziej od nurtu i teorii liczą się wspólne dla wszystkich podejść czynniki. Większość badaczy wymienia tu:

Zapewne zgodzisz się z obserwacją, że ludzie różnią się między sobą tym, jak trafnie spostrzegają, rozumieją i kontrolują emocje. Jedni błyskawicznie zauważają najsubtelniejsze zmiany nastroju, inni nie są w stanie rozpoznać wyraźnych przejawów uczuć i zrozumieć, skąd się wzięły. Pomiędzy tymi skrajnościami rozciąga się całe spektrum nasilenia zdolności, które nazywamy inteligencją emocjonalną (IE).

Inteligencja Emocjonalna jest zbiorem zdolności poznawczych, które służą spostrzeganiu, przetwarzaniu i rozumieniu informacji o charakterze emocjonalnym. Na jej globalny poziom składają się cztery grupy zdolności:

Percepcja emocji – dotyczy trafnego spostrzegania i rozpoznawania uczuć. Proces identyfikacji emocji przebiega w trzech sferach: własnych doświadczeń emocjonalnych, spostrzegania nastrojów i uczuć innych ludzi oraz odnajdywania emocji w obiektach nieożywionych, np. w sztuce. Osoba o wysokim poziomie IE (Inteligencji Emocjonalnej) nie tylko trafnie odczytuje emocje, ale również czerpie z nich wiedzę, która determinuje jej przyszłe sądy i zachowania. Trafne rozpoznawanie emocji wiąże się z większą emocjonalną samoświadomością, a także z większą wrażliwością na przejawy uczuć innych ludzi.

Rozumienie emocji – odnosi się do wiedzy jednostki na temat emocji – ich potencjalnych przyczyn i konsekwencji oraz możliwych form ekspresji. Chodzi o trafne zrozumienie emocjonalnego znaczenia sytuacji i ludzkich zachowań oraz o znajomość sekwencji, w jakich następują po sobie emocje. Osoby o wysokim poziomie zdolności rozumienia emocji mają bogate słownictwo dotyczące uczuć i potrafią precyzyjnie uchwycić podobieństwa i różnice pomiędzy pojęciami opisującymi różne emocje.

Asymilacja emocji – dotyczy umiejętności wykorzystywania emocji do wspomagania myślenia. Emocje towarzyszą ludziom w trakcie wykonywania większości zadań: w rozwiązywaniu problemów, rozumowaniu, podejmowaniu decyzji, tworzeniu czy komunikacji interpersonalnej. Świadomość pozytywnego lub negatywnego wpływu emocji na nasze zachowanie pozwala w adaptacyjny sposób podjąć aktywność pasującą do określonego kontekstu emocjonalnego.

Zarządzenie emocjami – dotyczy zdolności regulowania własnych uczuć oraz zarządzania emocjami innych ludzi. Aby móc to robić skutecznie, trzeba na bieżąco monitorować procesy emocjonalne i modyfikować je zgodnie z potrzebami. Może to oznaczać wzmacnianie pewnych stanów emocjonalnych (np. dobrego nastroju w celu stymulowania twórczego myślenia) albo panowanie nad nimi (np. w celu koncentrowania uwagi oraz wspomagania racjonalnego, logicznego myślenia). W przypadku zarządzania emocjami innych ludzi, takie osoby potrafią pocieszać, motywować i inspirować innych, a tym samym pomagać im radzić sobie z trudnymi dla nich stanami emocjonalnymi.

INTELIGENCJA EMOCJONALNA A PSYCHOTERAPIA

Celem psychoterapii jest pomaganie ludziom w modyfikacji ich zachowań, nawyków, schematów poznawczych, strategii radzenia sobie z napięciem i kontroli emocji w kierunku, który korzystający z terapii uważają za pożądany. (…) psychoterapeuta pomaga swojemu klientowi stawać się bardziej sobą, rozwijać swój potencjał i lepiej korzystać z zasobów osobistych. Do takich celów może prowadzić również trening inteligencji emocjonalnej, choć dzieje się to w ograniczonym zakresie. Poprawa trzech pierwszych składników inteligencji emocjonalnej (o nich możesz przeczytać tutaj) prowadzi przez a jednocześnie do lepszego wglądu. Jeśli inteligencje emocjonalną rozumie się w kategoriach zdolności, to jej zwiększenie jest rozwojem osobistego potencjału oraz lepszym wykorzystaniem zasobów osobistych. W psychoterapii jednak ten potencjał i zasoby są rozumiane znacznie szerzej, a w przypadku naszego treningu inteligencji emocjonalnej ograniczają się po prostu do inteligencji emocjonalnej, która – jak wiemy – jest tylko wycinkiem funkcjonowania człowieka. (…) Psychoterapia jest też uznaną na świecie i w Polsce metodą leczenia. (…) W swojej klinicznej odmianie ma na celu leczenie zaburzeń nerwicowych, związanych ze stresem i pod postacią somatyczną, zaburzeń osobowości i zachowania, uzależnień, zaburzeń afektywnych i psychotycznych. Tych problemów trening inteligencji emocjonalnej już nie rozwiąże. Bardzo możliwe jest, że osoby z objawami klinicznymi nie będą w stanie (poprawnie) wykonać ćwiczeń proponowanych w ramach treningu inteligencji emocjonalnej, ani nie wyciągną z nich rozwojowych wniosków. Wówczas należałoby ich skierować po profesjonalną pomoc psychoterapeutyczną. Porównania miedzy treningiem inteligencji emocjonalnej a psychoterapią można również szukać na płaszczyźnie mechanizmów ich działania.

Wyniki badań nad skutecznością psychoterapii w rożnych podejściach i ośrodkach pokazują, że bardziej od nurtu i teorii liczą się wspólne dla wszystkich podejść czynniki. Większość badaczy wymienia tu: